Liên kết theo chuỗi từ A tới Z

Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chuyển đổi 112.000ha đất lúa ở vùng ĐBSCL. Theo Quyết định 580/QĐ-TTg ngày 22.04.2014, trong năm 2014 và vụ đông xuân 2014 - 2015, ngân sách trung ương sẽ chi hỗ trợ 2 triệu đồng/ha giúp nông dân (ND) vùng ĐBSCL mua giống để chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng màu.

Quyết sách đã rõ. Vấn đề là làm thế nào để chủ trương này vận hành trơn tru, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho ND. Thực tế những năm qua, tại các địa phương miền Tây Nam Bộ có khá nhiều mô hình ND chuyển đổi đất lúa sang trồng các loại cây trồng khác (thanh long, chanh, khoai lang, đậu nành...) hoặc nuôi trồng thủy sản mang lại hiệu quả cao hơn trồng lúa. Tuy nhiên, có thể thấy nhiều mô hình phát triển chưa căn cơ, thiếu bền vững; trong đó yếu tố khiến ND phập phồng nhất là “đầu ra” thiếu ổn định, giá cả bấp bênh trồi sụt thất thường. Khoai lang, ớt, chanh, thanh long, dưa hấu... khi nguồn cung tăng thì lập tức dội chợ, giá giảm; trong đó nhiều loại “đầu ra” lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc vốn khá “nóng - lạnh”.

Vì vậy, cùng với việc hỗ trợ chi phí (2 triệu đồng/ha), xây dựng mô hình, tập huấn nâng cao trình độ kỹ thuật - ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật... cho ND trồng lúa chuyển đổi sang cây trồng mới, việc đảm bảo “đầu ra” với giá cả ổn định, ND có lời là yếu tố cực kỳ quan trọng. Các địa phương thực hiện việc chuyển đổi 112.000ha đất lúa sang các loại cây trồng khác cần xác định cụ thể vùng nào chuyển đổi, diện tích bao nhiêu, thay cây lúa bằng cây gì, “đầu ra” ở đâu. Có thể thấy, đối với chủ trương chuyển đổi đất lúa sang trồng các loại cây khác, mối liên kết chặt chẽ giữa ND với doanh nghiệp (tiêu thụ sản phẩm ND làm ra) rất quan trọng. Lâu nay, tại nhiều địa phương vùng ĐBSCL sự liên kết này đã được triển khai thực hiện, song chưa đáp ứng nhu cầu thực tế, còn xảy ra tình trạng “bẻ kèo”.

Ngay cây bắp - được xác định là loại cây có thị trường ổn định ngay trong nước, là sự lựa chọn hợp lý cả về ngắn hạn lẫn dài hạn - cũng cần tính toán chặt chẽ, hợp lý. ĐBSCL tuy có nhiều lợi thế để trồng bắp, song hiện nay (diện tích chưa nhiều), nhưng giá bắp (4.700 - 4.800 đồng/kg tươi, 5.600 - 5.700 đồng/kg tươi) được cho là chưa thật sự tạo nên hấp lực đối với ND. Ngoài ra, việc cơ giới hóa các khâu sản xuất, thu hoạch, sơ chế đối với cây bắp cũng cần tính tới khi mở rộng diện tích từ chuyển đổi đất lúa.

Yếu tố cốt lõi để việc chuyển đổi đất trồng lúa sang các loại cây khác thành công là triển khai hiệu quả các giải pháp để thực hiện liên kết theo chuỗi từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm...

Tâm Phúc/ Báo Lao Động