Để người trồng mía an tâm sản xuất, không lo đầu ra sản phẩm và yên tâm về giá cả, hàng năm, các nhà máy đường trên địa bàn tỉnh đều ký hợp đồng bao tiêu mía với nông dân. Song, vẫn còn nhiều bất cập trong mối quan hệ ràng buộc này mà người chịu thiệt là nông dân khi bị thương lái, đại lý thu gom phiếu ưu tiên giao mía để trục lợi. Sự việc đã và đang xảy ra ở vùng nguyên liệu huyện Phụng Hiệp.
Ông Nguyễn Văn Chữ, ở ấp Thống Nhất, thị trấn Cây Dương, cho biết: “Sợ trồng mía bán không được giá, bị lỗ nên đã ký hợp đồng tiêu thụ mía cho nhà máy đường, với hy vọng là không lo đầu ra và được hưởng một số quyền lợi. Nhưng, để được hưởng các chính sách mà nhà máy đưa ra là điều không dễ. Vì, nếu muốn bán mía cho công ty thì phải có tiền mặt thuê nhân công thu hoạch, phải có ghe chuyên chở và khi mía đến nhà máy phải chờ tài cân, chờ tiền. Trong khi, thuê lao động là phải trả tiền ngay, còn muốn thuê ghe cũng không có… Thế là, chọn phương án bán mía cho thương lái là đơn giản nhất”. Điều đáng nói hiện nay là, tuy mía chưa bán được thì có người đến nhà vận động đưa phiếu ưu đãi giao mía cho họ và họ sẽ cho tiền. Nông dân nghe nói đến tiền thì đưa ngay, giữ lại thì cũng có giao bán mía trực tiếp cho xí nghiệp được đâu. Theo đó, với 2 công mía, thương lái đánh năng suất khoảng 40 tấn nên đã trả ngay cho ông Chữ 75.000 đồng để có được phiếu ưu tiên.
Bao giờ người trồng mía được hưởng quyền lợi thật sự từ hợp đồng bao tiêu? Ảnh: TUẤN PHÁT.
Trao đổi với ông Nguyễn Văn Sơn, Trưởng ấp Thống Nhất, thị trấn Cây Dương, được biết: Một thực trạng đã và đang diễn ra đối với phương thức hợp đồng bao tiêu mía nguyên liệu là đến vụ thu hoạch là có lực lượng đi thu “mua” tất cả các phiếu ưu đãi giao mía cho nhà máy mà người trồng mía đã ký trước đó. Giá mua mỗi phiếu tùy thuộc vào năng suất trên từng diện tích với giá 2 đồng/kg hoặc ghi trong phiếu. Thương lái sẽ ước sản lượng mía còn đứng trên đồng rồi nhân ra số tiền nhận ngay tại nhà. Nếu giữ lại phiếu thì không được tiền, còn chở mía bán cho xí nghiệp thì quá khó vì người dân không có tiền mặt để trả tiền thuê nhân công thu hoạch, không có phương tiện chuyên chở và khi chở đến nhà máy thì bị đánh chữ đường từ bằng đến thấp hơn bán cho thương lái tại ruộng, thủ tục thanh toán hơi chậm…
Thực tế đã được chứng minh khi năm 2011, gia đình ông Trần Thanh Vủ, ở cùng ấp Thống Nhất chở mía bán cho xí nghiệp theo phiếu ưu đãi giao mía, khi về tính lại thì bị thiệt về cách đánh chữ đường của xí nghiệp thấp hơn so với thương lái đoán tại ruộng và tiền thanh toán cũng bị chậm. Lần đầu cũng là lần cuối ông Vủ chở mía bán cho nhà máy tưởng chừng được lợi, ai ngờ bất lợi. Từ đó, ông trở thành người duy nhất trong ấp chở mía bán cho xí nghiệp theo phiếu ưu đãi.
Đây là vấn đề đang làm người dân và chính quyền địa phương lấy làm bức xúc trước lực lượng đầu cơ mua phiếu. Qua tìm hiểu, hiện các phiếu ưu đãi giao mía cho Nhà máy đường Phụng Hiệp và Xí nghiệp đường Vị Thanh, thuộc Công ty Cổ phần Mía đường Cần Thơ (Casuco) gần như trong tay những người đầu cơ. Hầu hết người dân trồng mía có ký phiếu ưu đãi giao mía trực tiếp cho công ty chưa rõ quyền lợi của phiếu nên đã bị một số người đầu cơ trục lợi.
Ông Hữu Sự, thương lái đang thu mua mía nguyên liệu tại huyện Phụng Hiệp, cho biết: Việc thu gom phiếu ưu đãi giao mía mà nông dân đã ký với các nhà máy đường đã và đang bị các đại lý thu mua mía đã ký hợp đồng cung cấp mía nguyên liệu cho chính các nhà máy đường này thâu tóm. Do đại lý là những người có ghe điều động chở mía, có vốn đưa cho các thương lái đi mua mía, nhưng không có phương tiện vận chuyển. Theo đó, các đại lý giao mía cho các nhà máy có kèm theo phiếu ưu đãi sẽ được cộng thêm 10 đồng/kg. Trong khi đó, họ mua phiếu của dân chỉ khoảng 2 đồng/kg, thu lợi 8 đồng/kg. Ông Sự cho biết thêm: “Chính phương cách thu mua của các nhà máy đã làm thiệt cho người trồng mía đã ký hợp đồng với nhà máy trong việc bao tiêu sản phẩm theo giá sàn”.
Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Phụng Hiệp Nguyễn Thế Tự cho hay: Hàng năm, Phòng Nông nghiệp huyện chỉ nắm được tổng diện tích và sản lượng mía mà các nhà máy đã ký hợp đồng trực tiếp với nông dân. Về phiếu ưu đãi giao mía, trong trường hợp có lũ lớn phòng mới đề nghị với các nhà máy đường cấp phiếu ưu đãi cho phòng để phân phát bà con có mía bị ảnh hưởng nặng để ưu tiên thu hoạch trước, còn phiếu ưu đãi giao mía giữa doanh nghiệp với nông dân thì phòng không rõ.
Ông Nguyễn Hoàng Ngoan, Phó Tổng Giám đốc Casuco, cho rằng: Trước khi mùa ép mới bắt đầu, để giúp người trồng mía an tâm sản xuất, Casuco có cử cán bộ xuống các địa phương trong vùng nguyên liệu của công ty phụ trách để tiến hành ký hợp đồng bao tiêu và đưa ra mức giá sàn cho bà con. Những hộ có ký hợp đồng bao tiêu với Casuco sẽ được nhận phiếu ưu đãi. Đến khi thu hoạch mía, bà con vận chuyển mía đến nhà máy, nếu có phiếu ưu tiên này sẽ được ưu tiên đăng tài trước so với người không có phiếu và được hỗ trợ thêm 10 đồng/kg mía. Trường hợp, bà con không có điều kiện vận chyển mía ra nhà máy mà bán phiếu này lại cho người khác (với giá bất kỳ) thì Casuco không thể can thiệp vì đây là quyền lợi của người dân.
Từ thực tế trên cho thấy, việc ký hợp đồng bán mía giữa nông dân với nhà máy trong những năm qua có cũng như không. Bởi, phiếu ưu đãi giao mía tuy đã ký, nhưng có người nông dân nào trực tiếp hưởng lợi. Tất cả nhà máy đang phó mặc cho lực lượng thương lái tha hồ đầu cơ, tha hồ ép giá. Nhiều nông dân kiến nghị UBND tỉnh Hậu Giang, Hiệp hội Mía đường Việt Nam sớm có giải pháp giúp người trồng mía hưởng lợi thật sự từ loại cây chủ lực này…
T.PHONG - T.PHÁT/ Báo Hậu Giang
Không có nhận xét nào: