Newcastle là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trên gia cầm, buộc ngành chăn nuôi phải duy trì tiêm phòng định kỳ và thực hiện nghiêm an toàn sinh học.
Nguy cơ dịch bệnh chưa bao giờ hết nóng
Bệnh Newcastle do virus thuộc họ Paramyxoviridae, chi Avulavirus gây ra. Tổ chức Thú y thế giới (WOAH) xếp đây vào nhóm bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm bởi khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ chết có thể tới 100% trong đàn gia cầm. Đáng chú ý, virus Newcastle tồn tại bền vững ngoài môi trường, có thể theo phân, thức ăn, nước uống hoặc bụi lông phát tán ra diện rộng.
Bệnh Newcastle trên gà chủ yếu lây qua đường hô hấp và tiêu hoá. Ảnh: Lê Bình.
Tại Việt Nam, Newcastle từng bùng phát mạnh trong những năm 1990 và đầu 2000, gây thiệt hại hàng triệu con gà, vịt. Đến nay, dù chương trình phòng bệnh đã được triển khai thường xuyên, bệnh vẫn xuất hiện rải rác, đặc biệt trong các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chưa tuân thủ theo quy định. Chỉ tính riêng năm 2023, cả nước ghi nhận hàng chục ổ dịch Newcastle nhỏ lẻ tại các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, buộc phải tiêu hủy hàng chục nghìn con gia cầm.
Triệu chứng bệnh trên gà khá điển hình: gà ủ rũ, bỏ ăn, khó thở, tiêu chảy phân xanh vàng, giảm sản lượng trứng. Trường hợp nặng có biểu hiện thần kinh như vẹo cổ, co giật, đi vòng tròn. Mổ khám các cá thể gà bị bệnh thường thấy xuất huyết niêm mạc dạ dày tuyến, ruột, khí quản, phổi tụ máu.
“Điều nguy hiểm là bệnh có thể ghép với các bệnh khác như cúm gia cầm, E.coli, khiến tỷ lệ chết tăng cao, việc điều trị hầu như không hiệu quả”, Thạc sĩ Nguyễn Đức Thỏa, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Chăn nuôi Gia cầm Vigova cho biết.
Phòng ngừa là chìa khóa sống còn
Newcastle hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Các biện pháp thú y chủ yếu nhằm ngăn ngừa và khống chế dịch bệnh.
Thứ nhất, sử dụng vaccine phòng bệnh được coi là biện pháp quyết định. Có nhiều loại vaccine sống và vaccine vô hoạt, tùy điều kiện chăn nuôi và khuyến cáo của thú y địa phương. Vaccine cần được tiêm hoặc nhỏ mắt - mũi đúng liều, nhắc lại định kỳ 3-6 tháng tùy giống và mục đích nuôi.
Thứ hai, an toàn sinh học phải được thực hiện nghiêm ngặt. Cục Chăn nuôi và Thú y khuyến cáo hộ chăn nuôi phải có hố sát trùng ở cổng trại, kiểm soát chặt người và phương tiện ra vào, vệ sinh chuồng trại hằng ngày. Dụng cụ chăn nuôi, máng ăn uống cần định kỳ sát trùng bằng hóa chất được phép sử dụng. Chuồng nuôi cần để trống ít nhất 3 tuần, tiêu độc trước khi nuôi lứa mới.
Thứ ba, cần quản lý con giống và đàn nuôi tốt. Người chăn nuôi chỉ nên nhập con giống khỏe mạnh từ các cơ sở giống uy tín, có giấy chứng nhận kiểm dịch. Không thả rông và hạn chế nuôi chung nhiều loài gia cầm để tránh lây chéo. Khi phát hiện gia cầm chết bất thường, cần báo ngay cho cán bộ thú y, tuyệt đối không tự mổ bán hoặc vứt bỏ ra môi trường.
Tiêm vaccine Newcastle giúp đàn gia cầm tăng sức đề kháng, hạn chế nguy cơ bùng phát dịch. Ảnh: Lê Bình.
Ngoài ra, việc nâng cao sức đề kháng đàn gia cầm bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung vitamin và khoáng chất là rất cần thiết. “Gia cầm khỏe mạnh có hệ miễn dịch tốt sẽ phản ứng vaccine hiệu quả hơn và giảm thiểu nguy cơ bùng dịch”, Thạc sĩ Thỏa khuyến cáo.
Newcastle là căn bệnh không mới nhưng luôn là thách thức lớn với ngành chăn nuôi gia cầm. Một ổ dịch nhỏ nếu không được kiểm soát kịp thời có thể lây lan thành dịch diện rộng, gây thiệt hại kinh tế và đe dọa an ninh thực phẩm.
Kinh nghiệm chống dịch những năm qua cho thấy, chỉ khi người chăn nuôi chủ động phối hợp cùng cơ quan thú y, từ tiêm phòng đầy đủ, tuân thủ quy trình an toàn sinh học cho đến giám sát, báo cáo dịch bệnh… mới có thể kiểm soát được Newcastle. Đây cũng là nền tảng quan trọng để phát triển ngành chăn nuôi gia cầm bền vững, an toàn sinh học và hội nhập thị trường xuất khẩu.
Lê Bình/ Báo Nông nghiệp & Môi trường
Link bài viết gốc: https://nongnghiepmoitruong.vn/newcastle-benh-ta-ga-am-anh-nganh-chan-nuoi-d771530.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét