Theo thông tin từ Reuters, nông dân Mỹ đang đứng trước nguy cơ mất hàng tỷ USD từ doanh số xuất khẩu đậu tương sang Trung Quốc, khi mùa cao điểm bán hàng bước vào giai đoạn quan trọng nhưng các rào cản thương mại vẫn chưa được tháo gỡ.
Theo dữ liệu thương mại, Trung Quốc - khách hàng mua đậu tương lớn nhất thế giới - đã ký hợp đồng nhập khẩu khoảng 7,4 triệu tấn đậu tương, chủ yếu từ Brazil, cho tháng 10 và thêm 1 triệu tấn cho tháng 11. Con số này thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái, khi Mỹ đã bán được khoảng 12 - 13 triệu tấn cho thị trường Trung Quốc trong cùng giai đoạn.
Mỹ đã bán khoảng 22,9 triệu tấn đậu tương cho Trung Quốc - khách hàng lớn nhất - trong niên vụ kết thúc vào tháng 8 năm 2025. Trong năm 2024, Trung Quốc đã mua đậu tương từ Mỹ với tổng giá trị 12,8 tỷ USD.
Mặc dù đậu tương Mỹ hiện rẻ hơn so với nguồn cung từ Brazil, lợi thế giá này đã bị xóa bỏ bởi thuế nhập khẩu 23% mà Trung Quốc áp lên nông sản Mỹ, khiến giá đội thêm khoảng 2 USD mỗi giạ.
Các nhà phân tích cảnh báo, nếu tình trạng này kéo dài, Mỹ có thể mất từ 14 - 16 triệu tấn đậu tương xuất khẩu vào giữa tháng 11. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự kiến sẽ phải hạ dự báo xuất khẩu trong các báo cáo sắp tới.
Trong dự báo trước đó, USDA đã ước tính xuất khẩu đậu tương của Mỹ cho niên vụ 2025/26 ở mức 46,4 triệu tấn, đã giảm so với mức 51,02 triệu tấn của năm trước.
Tuy nhiên, vẫn còn khả năng đảo chiều. Một số nhà nhập khẩu Trung Quốc chưa hoàn toàn loại bỏ nguồn cung từ Mỹ. Việc quay lại mua hàng sẽ phụ thuộc nhiều vào tiến triển trong các cuộc đàm phán thương mại song phương. Trong khi đó, giá đậu tương cao từ Brazil đang làm giảm biên lợi nhuận của các nhà máy chế biến Trung Quốc, tạo ra áp lực nhất định để Bắc Kinh cân nhắc nguồn cung từ Mỹ nếu đạt được thỏa thuận mới.
Việc Mỹ mất đơn hàng đậu tương từ Trung Quốc không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của hàng triệu nông dân Mỹ, mà còn có thể làm gia tăng lượng tồn kho trong nước, gây áp lực giảm giá nông sản. Điều này sẽ khiến chính phủ Mỹ phải cân nhắc hỗ trợ khẩn cấp cho ngành nông nghiệp, đồng thời làm phức tạp thêm cuộc bầu cử sắp tới khi lá phiếu của cử tri nông thôn thường mang tính quyết định.
Ở chiều ngược lại, Brazil trở thành bên hưởng lợi lớn, củng cố vị thế là nhà cung cấp đậu tương số một cho Trung Quốc. Tuy nhiên, mức giá cao từ Brazil cũng đang làm giảm biên lợi nhuận của các nhà máy chế biến dầu thực vật và thức ăn chăn nuôi Trung Quốc, tạo sức ép về chi phí lên ngành chăn nuôi và thực phẩm của nước này.
Lượng đậu nành Trung Quốc mua từ Hoa Kỳ và Nam Mỹ cho các lô hàng từ tháng 9 đến tháng 11 năm 2024 và 2025. ĐVT: Triệu tấn. Reuters
Đối với Việt Nam, diễn biến này có thể mở ra cả cơ hội lẫn thách thức. Giá đậu tương quốc tế biến động sẽ tác động trực tiếp đến chi phí nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất dầu ăn và thức ăn chăn nuôi. Nếu Mỹ buộc phải giảm giá để giải phóng tồn kho, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội nhập khẩu với chi phí thấp hơn. Ngược lại, sự bất ổn kéo dài trong thương mại Mỹ - Trung sẽ khiến thị trường nguyên liệu toàn cầu khó đoán định, ảnh hưởng tới kế hoạch sản xuất của nhiều doanh nghiệp trong nước.
Cơ hội nhập khẩu đậu tương giá rẻ cho Việt Nam
Trong bối cảnh Trung Quốc hạn chế mua đậu tương Mỹ, lượng lớn nông sản có nguy cơ ứ đọng tại các cảng và kho chứa ở Mỹ. Điều này buộc các nhà xuất khẩu Mỹ phải tìm thị trường thay thế, nhiều khả năng sẵn sàng giảm giá để cạnh tranh.
Với vai trò là một trong những quốc gia nhập khẩu lớn nguyên liệu đậu tương để chế biến thức ăn chăn nuôi và dầu thực vật, Việt Nam có thể tận dụng tình hình này để đa dạng hóa nguồn cung, đồng thời giảm chi phí đầu vào cho ngành nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm. Các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các tập đoàn sản xuất thức ăn chăn nuôi lớn, có thể đàm phán trực tiếp với nhà xuất khẩu Mỹ để nhập khẩu với giá ưu đãi.
Ngoài ra, việc tăng cường nhập khẩu từ Mỹ cũng giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào nguồn cung Nam Mỹ, vốn thường chịu rủi ro từ biến động khí hậu và chi phí vận chuyển cao. Đây có thể coi là một cơ hội chiến lược nếu được tận dụng đúng thời điểm.
Dự báo giá đậu tương trong những tháng tới
Các chuyên gia nông sản quốc tế dự đoán rằng giá đậu tương toàn cầu sẽ có hai kịch bản chính trong quý IV/2025:
1. Nếu căng thẳng Mỹ - Trung chưa hạ nhiệt:
• Mỹ tiếp tục khó bán hàng sang Trung Quốc, dẫn đến tồn kho lớn.
• Giá đậu tương tại Mỹ có thể giảm thêm 5 - 8% trong vòng 2 tháng tới.
• Việt Nam và nhiều nước nhập khẩu châu Á sẽ được hưởng lợi từ giá rẻ.
2. Nếu hai bên đạt được thỏa thuận thương mại trước tháng 11:
• Trung Quốc có thể quay lại mua đậu tương Mỹ với khối lượng lớn.
• Giá đậu tương sẽ phục hồi nhanh, đặc biệt tại các cảng xuất khẩu chính của Mỹ.
• Tuy nhiên, mức tăng giá khó vượt quá đỉnh năm 2022 do nguồn cung toàn cầu hiện dồi dào hơn.
Trong cả hai kịch bản, các doanh nghiệp Việt Nam cần theo dõi sát diễn biến đàm phán thương mại Mỹ - Trung, đồng thời linh hoạt trong chiến lược nhập khẩu. Việc chốt hợp đồng sớm với Mỹ vào giai đoạn giá giảm có thể giúp tiết kiệm đáng kể chi phí sản xuất cho ngành chăn nuôi và chế biến thực phẩm trong nước.
Khuyến nghị cho các doanh nghiệp nhập khẩu của Việt Nam
Trước diễn biến thị trường đậu tương toàn cầu, các chuyên gia đưa ra một số khuyến nghị cho doanh nghiệp Việt Nam:
1. Chủ động nắm bắt thời điểm nhập khẩu
• Do Mỹ đang gặp khó khăn trong việc bán hàng sang Trung Quốc, giá đậu tương có xu hướng giảm trong ngắn hạn.
• Doanh nghiệp nên tận dụng giai đoạn từ nay đến tháng 11/2025 để ký kết các hợp đồng nhập khẩu trung và dài hạn, đảm bảo nguồn cung ổn định với giá ưu đãi.
2. Đa dạng hóa nguồn cung, tránh rủi ro phụ thuộc
• Dù Mỹ có thể đưa ra giá hấp dẫn, doanh nghiệp vẫn nên duy trì nhập khẩu một phần từ Nam Mỹ để đảm bảo cân bằng nguồn cung, phòng ngừa rủi ro nếu quan hệ Mỹ - Trung bất ngờ cải thiện và giá tăng mạnh trở lại.
3. Áp dụng công cụ phòng ngừa rủi ro giá cả
• Các doanh nghiệp lớn nên cân nhắc sử dụng hợp đồng kỳ hạn hoặc hợp đồng tương lai trên các sàn hàng hóa quốc tế để khóa giá nguyên liệu, hạn chế biến động bất lợi trong trường hợp thị trường đảo chiều.
4. Lựa chọn đối tác xuất khẩu uy tín
• Ưu tiên làm việc với các tập đoàn xuất khẩu đậu tương Mỹ đã có kinh nghiệm và hạ tầng logistics mạnh, tránh rủi ro về giao hàng chậm hoặc phát sinh chi phí ngoài hợp đồng.
• Có thể tìm kiếm cơ hội qua các hiệp hội nông sản quốc tế hoặc tham tán thương mại tại Mỹ để kết nối với nhà cung cấp đáng tin cậy.
5. Chuẩn bị kế hoạch dự trữ hợp lý
Nếu giá giảm sâu, doanh nghiệp có thể tăng nhập khẩu dự trữ nguyên liệu cho 3 - 6 tháng, giúp ổn định chi phí sản xuất trong bối cảnh thị trường nhiều biến động.
NPK/ Tin tức nông nghiệp
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét