VINAGRI News - Giá gạo tại Indonesia gần đây đã chạm mức cao kỷ lục, bất chấp sản lượng thu hoạch lớn và lượng dự trữ khổng lồ, sau khi chính phủ nâng giá thu mua và hạ tiêu chuẩn chất lượng cho gạo dự trữ quốc gia. Động thái này dẫn đến tình trạng tranh mua và làm dấy lên làn sóng phản ứng gay gắt từ người tiêu dùng.
Khách hàng kiểm tra chất lượng gạo tại một chợ đầu mối ở Jakarta, Indonesia, ngày 22/9/2025. Ảnh: REUTERS/Willy Kurniawan
Giá gạo trung bình loại vừa đã tăng lên 15.950 rupiah/kg (0,96 USD) trong tháng 8, tăng gần 5% so với đầu năm và ngang bằng kỷ lục hồi tháng 3/2024, thời điểm thời tiết El Nino gây hạn hán và làm giảm sản lượng gạo nội địa.
Dù giá gạo có hạ nhiệt trong tháng này, nhưng vẫn cao hơn hơn 24% so với đầu năm 2023. Sự khan hiếm trên thị trường của loại lương thực thiết yếu cho 280 triệu dân Indonesia đã buộc nhiều nhà bán lẻ phải áp dụng hạn mức mua, ngay cả khi sản lượng trong nước đã tăng gần 16% trong 7 tháng đầu năm.
Nguyên nhân chính xuất phát từ nỗ lực của chính phủ nhằm nâng cao thu nhập cho người nông dân và hạn chế nhập khẩu gạo dưới thời Tổng thống Prabowo Subianto, người nhậm chức từ tháng 10 năm ngoái và đặt mục tiêu tự chủ hơn về lương thực, năng lượng.
Tháng 1, Jakarta đã nâng giá thu mua lúa chính thức từ 6.000 rupiah/kg lên 6.500 rupiah/kg và giao cho cơ quan thu mua quốc doanh Bulog mua 3 triệu tấn lúa nội địa - gần gấp 3 lần so với lượng thu mua của năm trước.
Đến tháng 3, ông Prabowo chỉ đạo áp dụng giá thu mua này cho “mọi loại chất lượng gạo”, thay vì chỉ áp dụng cho gạo đạt chuẩn về độ ẩm và tỷ lệ hạt vỡ. Điều đó khiến Bulog thu mua cả gạo kém chất lượng, theo một số quan chức ngành và chuyên gia phân tích.
Kết quả, theo các chuyên gia, Bulog đã tích trữ lượng lớn gạo chất lượng thấp, buộc hàng nghìn nhà máy xay xát phải tranh giành lúa bằng cách trả giá cao hơn Bulog. Ông Sutarto Alimoeso, Chủ tịch Hiệp hội Xay xát và Doanh nghiệp gạo, cho biết nông dân đã tranh thủ “chốt” giá 6.500 rupiah bằng cách thu hoạch sớm khi lúa chưa chín.
Tính đến ngày 8/9, lượng tồn kho của Bulog đạt gần 4 triệu tấn, gần gấp đôi so với cuối năm 2024. Bulog chưa đưa ra bình luận về vấn đề này.
Quản lý gạo chưa hiệu quả
Tháng trước, Cơ quan Thanh tra Indonesia (Ombudsman) - cơ quan giám sát dịch vụ công - cho biết có 8/35 siêu thị quanh Jakarta không còn gạo để bán và kêu gọi chính phủ sớm xả kho dự trữ của Bulog.
“Giá gạo tăng gần đây không phải do thiếu hàng, mà do công tác quản lý gạo chưa hiệu quả,” cơ quan này nhận định.
Chính quyền đã đổ lỗi cho các công ty xay xát, khi cảnh sát cáo buộc 30 cán bộ từ nhiều doanh nghiệp vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng, bao gồm hành vi dán nhãn sai để bán gạo giá cao.
Để hạ nhiệt giá gạo, vào tháng 7, chính phủ yêu cầu Bulog đến thời điểm cuối năm phải xuất kho 1,3 triệu tấn, trong đó 210.791 tấn đã được đưa ra thị trường tính đến ngày 20/9. Cơ quan Lương thực Quốc gia Indonesia cho biết sau khi giá thực phẩm tăng trong tháng 7 và 8, các biện pháp can thiệp đã được tăng cường, và giá gạo đã bắt đầu giảm nhẹ.
Tuy nhiên, người tiêu dùng trên mạng xã hội vẫn bày tỏ thất vọng vì gạo chất lượng cao khan hiếm tại các siêu thị.
Bà Esther Sri Astuti, Giám đốc điều hành Viện Phát triển Kinh tế - Tài chính, cho rằng giá lương thực cùng các chi phí sinh hoạt leo thang đã góp phần châm ngòi cho các cuộc biểu tình gần đây trên khắp cả nước.
Cơ quan Thống kê Indonesia dự báo sản lượng gạo năm nay sẽ tăng hơn 10% lên 33,52 triệu tấn, vượt mức tiêu thụ dự báo 31,2 triệu tấn.
Dù vậy, Indonesia đã thành công trong việc không phải nhập khẩu gạo năm nay, sau khi từng nhập 4,52 triệu tấn vào năm ngoái.
Giá gạo toàn cầu đang có xu hướng giảm trong năm nay, với gạo 5% tấm của Thái Lan giảm 21,5% tính đến tháng 8.
(1 USD = 16.648 rupiah)
NPK/ Vinagri News (Reuters)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét