Khủng hoảng hành tây

Sự lên xuống của giá hành tây từng dẫn đến sự sụp đổ của chính phủ tại các cuộc bầu cử ở Ấn Độ trong quá khứ. Chính quyền của Thủ tướng Narendra Modi giờ đây có lý do để lo lắng, khi tổng tuyển cử đang tới gần mà giá mặt hàng này lại đang rớt xuống mức thảm hại.

Hành tây được nông dân bán ở chợ Lasalgaon với giá rẻ mạt. Ảnh: Reuters

Cử tri Ấn Độ hẳn vẫn chưa quên, trong cuộc bầu cử tiểu bang năm 1998, giá hành tây tăng đột biến lên mức 60 rupee/ki lô gam đã khiến chính quyền của Đảng Bharatiya Janata (BJP) sụp đổ tại thủ đô New Delhi.

Một lần khác, trong cuộc tổng tuyển cử năm 1980, giá hành tây tăng cao ngất trời đã giúp cựu Thủ tướng Indira Gandhi đánh bật một chính phủ liên minh bao gồm các chính trị gia mà sau này thành lập đảng BJP.

Và chính quyền của đương kim Thủ tướng Narendra Modi (Đảng BJP) lần này chắc có lý do để lo lắng khi vài tuần gần đây, những người nông dân trồng hành đã tổ chức biểu tình, chặn đường cao tốc và đổ hành ra phố, sau khi giá mặt hàng chủ lực này giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử, còn 1 rupee (1,4 xu Mỹ) một ki lô gam, trong khi giá thành sản xuất là 8 rupee/ki lô gam.

Sự tụt dốc mạnh của giá hành và khoai tây, hai loại thực phẩm thiết yếu của 1,3 tỉ dân Ấn Độ, đã gây ra những ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế ở các bang lớn.

“Tôi đã chi hơn 80.000 rupee để sản xuất 15 tấn hành tây trên hai mẫu đất của mình, nhưng với giá thị trường hiện tại, tôi sẽ không thu nổi 3.000 rupee”, ông Madhav Pawase, người nông dân trồng hành tây ở làng Hivargaon, nằm cách 230 ki lô mét về phía Đông Bắc Mumbai, trung tâm tài chính của Ấn Độ nói với phóng viên Reuters.

Nhiều người đã quyết định để hành thối rữa trên cánh đồng, vì nếu thu hoạch và vận chuyển sản phẩm đến các điểm thu mua sẽ chỉ lỗ thêm.

Ở Maharashtra, bang sản xuất hành tây lớn nhất Ấn Độ, giá nông sản này đã giảm tới 83%. Tình hình càng trở nên bi đát khi nguồn cung đang dư thừa từ vụ mùa trước, cộng thêm sự sụt giảm đơn hàng từ Trung Đông và Đông Nam Á.

Tại bang Uttar Pradesh đông dân nhất Ấn Độ, nơi có vai trò quan trọng trong chiến thắng của ông Modi năm 2014, tình hình cũng diễn ra tương tự với khoai tây. Ở làng Mujahidpur thuộc Uttar Pradesh, bang trồng khoai tây lớn nhất Ấn Độ, nông dân than thở rằng giá đã giảm 86% xuống còn 2.500 rupee/tấn.

“Tôi đã mất toàn bộ khoản đầu tư 100.000 rupee của mình khi trồng khoai tây trên một héc ta đất”, ông Gopi Chand, 55 tuổi, ngồi trên cánh đồng cải vàng rực rỡ cho biết. Ông và nhiều nông dân khác quyết định từ bỏ khoai tây để trồng cải làm mù tạt.

“Chi phí đầu vào cao hơn và giá khoai tây thấp kỷ lục đã khiến chúng tôi rơi vào tình trạng nợ sâu”, ông Babloo Singh, một nông dân khác ở làng Mujahidpur nói. “Tình hình sẽ khác đi nếu có nhiều hơn cơ sở bảo quản lạnh và nhà máy chế biến thực phẩm ở tiểu bang của chúng ta”, ông ao ước.

Hai bang Maharashtra và Uttar Pradesh đều do các cử tri nông thôn thống trị và có số lượng nghị sĩ là 128/545. Điều đó có nghĩa là, những tổn thất lớn ở hai bang này có thể sẽ khiến ông ​​Modi thất bại trong cuộc bầu cử tháng 5 tới, hoặc đảng của ông sẽ buộc phải thành lập chính phủ liên minh.

Những người nông dân cho biết những thiếu sót trong chương trình hỗ trợ mùa màng của chính phủ, cộng với nhu cầu thấp ở nước ngoài tạo ra tình trạng dư thừa hành tây. Và trong khi giá sản phẩm giảm mạnh, chi phí khác như phân bón và giống lại tăng lên vì đồng rupee mất giá.

Nhiều nông dân chỉ trích chính phủ không điều chỉnh chương trình trợ giá mà hiện mới chỉ giúp cho 7% trong số 263 triệu nông dân Ấn Độ. Điều này khiến cho nông dân bị lệ thuộc vào những người trung gian. Họ cũng phê phán chính quyền không thiết lập thêm các cơ sở chế biến thực phẩm và kho lạnh để cho phép nông dân lưu trữ sản phẩm mà không phải bán ngay sau khi thu hoạch.

Điều đáng nói là, trong khi giá nông sản giảm, nhưng người tiêu dùng không hề được lợi, bởi chi phí được đẩy lên ở các khâu trung gian.

Tại Lasalgaon, trung tâm buôn bán hành tây lớn nhất của đất nước, hầu hết nông dân bán sản phẩm của họ với giá 2 rupee/ki lô gam. Nhưng người tiêu dùng ở Mumbai vẫn phải mua hành với giá 20 rupee. Giữa Lasalgaon và Mumbai, cách nhau 220 ki lô mét (135 dặm), thương nhân cho biết củ hành phải đi qua ít nhất bốn lớp trung gian và ở mỗi lớp, giá được đẩy cao đáng kể.

Sự giận giữ của người dân nông thôn đã khiến Đảng BJP bị Đảng Quốc đại đối lập đánh bại ở ba bang lớn trong cuộc bầu cử địa phương trong tháng cuối cùng của năm 2018. Chính phủ của ông Modi đang chịu áp lực trong việc đưa ra các biện pháp nhằm xoa dịu nông dân. Trong một dấu hiệu cho thấy chính quyền Modi đang coi cuộc khủng hoảng hành tây là nghiêm trọng, Chính phủ Ấn Độ tuần trước đã tăng gấp đôi ưu đãi xuất khẩu cho nông dân trồng hành tây lên 10%.

Syed Zafar Islam, người phát ngôn của BJP, cho biết chính phủ đã khởi xướng một số bước để giúp nông dân, trong đó có dự án cung cấp thông tin, giá cả thị trường qua bảng điện tử cho phép nông dân bán trực tiếp sản phẩm cho người mua, loại bỏ khâu trung gian.

Tuy nhiên, quá trình này vẫn đang được thực hiện và ông Syed cho biết nó sẽ chỉ phát huy tác dụng trong vòng 4 năm tới.

Người nông dân khó có thể chờ đợi lâu như thế. “Tôi sẽ không lặp lại sai lầm năm 2014”, Madhukar Nagare, một người trồng hành ở Nashik, bang Maharashtra nói với Reuters, ám chỉ việc ông đã từng ủng hộ BJP tại cuộc tổng tuyển cử trước.

Minh Đức (thesaigontimes)