Xoài Việt tỏa sáng ở Nhật

Theo Cục Bảo vệ thực vật, các lô xoài đầu tiên của Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản có giá cao hơn xoài Thái Lan 2 USD/kg, tiêu thụ rất tốt.

Sắp tới, sẽ có thêm 64 tấn xoài tiếp tục được xuất sang nước này. Đây là tín hiệu hết sức lạc quan cho quả xoài Việt ở xứ sở mặt trời mọc. 

Thông tin này đã được ông Nguyễn Xuân Hồng (ảnh), Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết trong cuộc trao đổi với NNVN về triển vọng của xoài Việt Nam tại thị trường Nhật. 

Theo ông Hồng, ngay sau khi Nhật Bản và Việt Nam đạt được thỏa thuận về việc cho phép xoài Việt Nam xuất khẩu sang Nhật kể từ ngày 17/9/2015, thời gian qua, đã có tổng cộng 3 lô xoài được xuất khẩu thí điểm sang Nhật bằng đường hàng không với tổng sản lượng 2 tấn. 

Mới đây, ông có nói xoài Việt Nam tại Nhật sẽ phải cạnh tranh với xoài của nhiều nước khác, nhất là với xoài Thái Lan. Vậy tình hình những lô xoài đầu tiên của ta ở Nhật ra sao thưa ông? 

- Ngay sau khi 2 công ty Yasaka (Bình Dương) và công ty Good Life (TP.HCM) đưa xoài sang Nhật, các doanh nghiệp này cũng đã tổ chức các sự kiện quảng bá giới thiệu sản phẩm tại các siêu thị. Thông tin ban đầu cho thấy xoài Việt Nam tiêu thụ rất tốt, được người tiêu dùng Nhật rất ưa thích, bán giá cao. 

Cụ thể giá xoài giao cho đơn vị phân phối tại Nhật là từ 7,5 - 8 USD/kg, đơn giá này cao hơn cả xoài Thái Lan (hiện trung bình chỉ khoảng 5 USD/kg). Có thể nói giống xoài cát chu của Việt Nam hiện nay được đánh giá là có chất lượng hàng đầu thế giới. 

Tại các siêu thị ở Nhật, xoài Việt Nam được họ bán theo quả với giá khoảng 7,5 - 8 USD/quả (trọng lượng trung bình khoảng 3 quả/kg). Điều này cho thấy giá trị xuất khẩu xoài sang Nhật là vô cùng cao. 

Với tín hiệu tốt này, hiện tại, cùng với 2 công ty Yasaka và Good Life, Công ty TNHH Hoàng Phát Fruit cũng đã lên kế hoạch xuất khẩu xoài sang Nhật thời gian tới. Cả 3 công ty này đã có kế hoạch sẽ xuất khẩu sang Nhật tổng cộng 6 lô hàng, với tổng sản lượng 64 tấn, trong đó có 4 lô sẽ được xuất khẩu sang đường biển và 2 lô xuất khẩu bằng đường hàng không. 

Vừa qua, cong ty Yasaka và Good Life cũng đã có thư cảm ơn Cục Bảo vệ thực vật vì đã tạo điều kiện, hướng dẫn tháo gỡ thủ tục về kiểm dịch thực vật giúp các lô xoài xuất khẩu sang Nhật thuận lợi nhất. 

Quy trình kiểm dịch thực vật đối với xoài xuất khẩu sang Nhật hiện còn có vướng mắc gì nữa không thưa ông? 

- Có thể nói mọi thủ tục, quy trình kiểm dịch thực vật cho xoài xuất khẩu sang Nhật đến thời điểm này đã vận hành tốt. Cả 3 đơn vị xuất khẩu đều có hệ thống xử lí hơi nước nóng đáp ứng yêu cầu của Nhật. Các lô hàng trong quá trình xử lí kiểm dịch thực vật đều có sự phối hợp giám sát của chuyên gia Nhật ngay tại các doanh nghiệp nên mọi thủ tục thông quan được diễn ra rất nhanh chóng. 

Kiểm dịch viên kiểm tra chất lượng xoài xuất sang Nhật 

Một lợi thế của chúng ta khi xuất khẩu xoài sang Nhật đó là khoảng cách ngắn, nếu đi đường hàng không từ TP.HCM chỉ mất hơn 5h, nếu đi bằng đường biển, tính từ nhà vườn tới siêu thị tại Nhật cũng chỉ mất dưới một tuần. Quãng thời gian này vừa để giúp xoài chuyển từ xanh sang chín trong quá trình vận chuyển, nhưng vẫn giữ được độ tươi ngon khi tới tay người tiêu dùng tại Nhật. Vì vậy thời gian tới, việc xuất khẩu số lượng lớn sẽ được các doanh nghiệp vận chuyển chủ yếu bằng đường biển nhờ cước vận chuyển thấp. 

Nhiều loại rau, hoa quả của Việt Nam từng không ít lần dính vi phạm về điều kiện an toàn thực phẩm tại các thị trường lớn như EU, Mỹ. Với một thị trường ngặt nghèo như Nhật, ông đánh giá thế nào về nguy cơ này? 

- Đúng là mở được thị trường đã khó, giữ được thị trường còn khó hơn. Tuy nhiên đối với xoài của Việt Nam xuất khẩu sang Nhật, tôi đánh giá khá yên tâm về điều này. 

Bởi thứ nhất, chúng ta có lợi thế là đã có kinh nghiệm xây dựng vùng xoài nguyên liệu tại phía Nam để xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Hàn Quốc, Newzeland suốt từ năm 2008 đến nay chứ không phải bây giờ mới làm. 

Đến nay, ước khoảng 50% diện tích vùng xoài lớn tại ĐBSCL và Đông Nam bộ đều đã được xây dựng sản xuất theo VietGAP, được Cục Bảo vệ thực vật cấp mã số vùng trồng, nông dân đã tương đối có kinh nghiệm và chấp hành quy trình sản xuất theo VietGAP rất tốt, nhất là sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. 

Thứ hai, các công ty tham gia xuất khẩu xoài sang Nhật đều là các doanh nghiệp có kinh nghiệm và quan hệ thương mại rất tốt ở thị trường Nhật. Họ có hẳn đội ngũ chuyên gia người Nhật rất uy tín, am hiểu cặn kẽ quy định an toàn thực phẩm của Nhật và đã tiến hành chặt chẽ tất cả các khâu tiền kiểm tra, lựa chọn vùng trồng; giám sát kỹ thuật, thu hoạch, đóng gói, xử lí xông hơi chiếu xạ… 

Hiện tại, các vùng xoài xuất khẩu đi Nhật còn phải bắt buộc tiến hành biện pháp bọc quả trong thời gian nhất định trước ngày thu hoạch, sau đó còn phải trải qua khâu sàng lọc tuyển chọn bằng nhiều thiết bị kỹ thuật, đặc biệt là thiết bị “mắt thần” để sàng lọc ra quả không đạt tiêu chuẩn về kích cỡ, chất lượng… Vì vậy xoài xuất khẩu sang Nhật đều tăm tắp, chín đồng loạt rất đẹp, chứ không lộ cộ như tiêu thụ trong nước. 

Đóng gói xoài xuất khẩu tại công ty Good Life 

Có thể nói việc kiểm soát chất lượng, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật hay các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm đối với xoài xuất khẩu sang Nhật như vậy là rất chặt chẽ. Đối với những nhóm hàng hóa được kiểm tra ngay tại gốc theo dạng này, cơ quan chức năng của Nhật cũng sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi, không yêu cầu phải kiểm tra quá nhiều. 

Điều đó không có nghĩa là chúng ta cứ thế buông lỏng cho doanh nghiệp. Giải pháp nào thời gian tới để chúng ta ổn định nguyên liệu trong nước thưa ông? 

- Cục Bảo vệ thực vật đã quyết liệt chỉ đạo các cơ quan bảo vệ thực vật trực thuộc và đề nghị các địa phương tham gia rất rốt ráo trong vấn đề này, nhất là cùng hệ thống khuyến nông, bảo vệ thực vật cơ sở giám sát, hướng dẫn sản xuất theo GAP. Tuy nhiên, điểm yếu nhất của chúng ta hiện nay đó là vẫn chưa hình thành được các hợp tác xã đủ mạnh để liên kết với doanh nghiệp, đồng thời xây dựng vùng xoài nguyên liệu phục vụ xuất khẩu, mà mới chỉ dừng lại ở các nhóm liên kết hộ. 

Thời gian tới, các địa phương cần phải xây dựng cho được các hợp tác xã. Hợp tác xã ấy có thể chỉ chuyên về trồng xoài xuất khẩu sang Nhật mà thôi, không làm thêm cái gì nữa. Bởi chỉ cần làm tốt, như hiện tại giá xoài doanh nghiệp mua xuất khẩu sang Nhật đã cao hơn thị trường ít nhất gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi rồi. Xa hơn, có thể còn phải gắn thêm với làm du lịch nhà vườn, tổ chức tham quan, làm truyền thông, quảng bá sản phẩm nữa. 

Ngoài xoài vừa xuất khẩu đi Nhật, từ nay đến cuối năm, những loại hoa quả nào sẽ được tập trung mở cửa thị trường thưa ông? 

- Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Cục Bảo vệ thực vật trong năm nay, trọng tâm sẽ tiếp tục đàm phán, mở cửa thêm các loại hoa quả sang một số thị trường trọng điểm gồm: đàm phán mở cửa cho xoài xuất khẩu sang Úc; thanh long xuất khẩu sang Đài Loan; chôm chôm xuất khẩu sang Newzeland; vú sữa và xoài sang Mỹ; thanh long ruột đỏ và vải thiều sang Nhật… Đồng thời, hướng dẫn, phổ biến các quy định, thủ tục để kêu gọi các doanh nghiệp vào cuộc. 

Một tin vui tại phía Bắc đó là ngay sau vụ vải thiều 2015, vừa qua đã có 4 - 5 doanh nghiệp tại phía Bắc liên hệ đăng ký để chuẩn bị cho xuất khẩu vải thiều sang các nước trong niên vụ 2016. Cục Bảo vệ thực vật đang phối hợp chặt chẽ và hướng dẫn thủ tục cho các doanh nghiệp này. 

Hiện nhà máy chiếu xạ Hà Nội cũng đã nâng cấp xong dây chuyền chiếu xạ, nhà xưởng… Viện Năng lượng Nguyên tử (Bộ Khoa học - Công nghệ) đã hứa chậm nhất quý I/2016, sẽ hoàn tất để đưa Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội đủ tiêu chuẩn vận hành chiếu xạ cho hoa quả phục vụ xuất khẩu tại khu vực phía Bắc. Thời gian tới, Cục sẽ lập kế hoạch mời cơ quan kiểm dịch thực vật của Mỹ và Úc sang kiểm tra công nhận cơ sở chiếu xạ này để đưa vào vận hành trong năm 2016. 

Xin cảm ơn ông!

Lê Bền (nongnghiep.vn)