Cùng với việc mở cửa thêm nhiều thị trường từ nay đến cuối năm, xuất khẩu rau quả năm 2015 đang mở ra cánh cửa có thể tạo đột phá, cán đích 2 tỉ USD.
Theo Cục bảo vệ thực vật, sau khi mở cửa thành công cho quả vải và nhãn xuất khẩu sang Mỹ và Úc, từ nay đến cuối năm 2015, nhiều loại hoa quả chủ lực của Việt Nam như xoài, thanh long, chôm chôm… sẽ tiếp tục có cơ hội tiếp cận với nhiều thị trường lớn. Nếu tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng ấn tượng, khả năng để kim ngạch xuất khẩu mặt hàng rau quả của Việt Nam cán đích 2 tỉ USD trong năm nay là rất sáng sủa.
NNVN đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Xuân Hồng (ảnh), Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật về những triển vọng lạc quan này.
Đầu ra rất sáng
Vụ nhãn ở các tỉnh phía Bắc đang bắt đầu, ông đánh giá liệu tình hình tiêu thụ có tốt lên so với các năm trước nhờ vào xuất khẩu không?
- Đối với nhóm các nước yêu cầu phải cấp phép nhập khẩu cho từng loại hoa quả, Mỹ đã đồng ý cho phép nhập khẩu nhãn của Việt Nam từ cuối năm 2014. Theo đó hiện nay, tình hình xuất khẩu nhãn tại các tỉnh phía Nam sang Mỹ cũng như các nước khác rất khả quan. Tại phía Bắc trước vụ thu hoạch nhãn năm nay, Cục bảo vệ thực vật đã cấp 3 mã số vùng trồng, một cho Hà Nội và 2 mã số cho Hưng Yên để xuất khẩu sang Mỹ. Hà Nội hiện cũng đã có chính sách ưu đãi cho nhãn xuất khẩu như hỗ trợ chi phí vận chuyển, chi phí chiếu xạ…
Tuy nhiên tại phía Bắc, việc đưa nhãn xuất khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Thứ nhất do phía Bắc vẫn chưa có cơ sở chiếu xạ nên muốn xuất khẩu vẫn phải vận chuyển vào Nam để chiếu xạ. Khó khăn nhất là số lượng doanh nghiệp vào cuộc còn quá ít. Mặc dù hiện đã có một số doanh nghiệp đăng ký bao tiêu nhãn ở các vùng trồng được cấp mã số, tuy nhiên trong vụ nhãn này, tôi nghĩ chưa thể kỳ vọng có thể xuất khẩu được số lượng lớn.
Ngoài nhãn, từ nay đến cuối năm sẽ còn loại hoa quả nào được mở cửa thị trường mới thưa ông?
- Từ nay đến cuối năm, nhiều khả năng sẽ có thêm khá nhiều thị trường lớn và khó tính cho phép nhập khẩu hoa quả của Việt Nam. Cụ thể đối với Mỹ, Cục bảo vệ thực vật đang tiếp tục thúc đẩy Cơ quan Kiểm dịch động thực vật Hoa Kỳ đẩy nhanh tiến độ thực hiện phân tích nguy cơ dịch hại (PRA) đối với xoài và vú sữa để sớm cho phép 2 loại hoa quả này xuất khẩu vào Hoa Kỳ.
Đối với Nhật, Cục đã hoàn tất các cuộc họp song phương và được phía Nhật đồng ý về nguyên tắc về việc cho phép nhập khẩu xoài từ Việt Nam. Dự kiến đến tháng 9/2015, nhiều khả năng xoài Việt Nam sẽ chính thức được xuất khẩu sang Nhật. Hiện tại, các doanh nghiệp Nhật đã sang Việt Nam để kiểm tra, lựa chọn đăng ký vùng nguyên liệu tại các tỉnh phía Nam, sẵn sàng thu mua từ tháng 9/2015.
Tuy nhiên trước đó, dự kiến tháng 8/2015, chúng ta cũng phải đồng ý cho phép Nhật xuất khẩu táo sang Việt Nam. Ngoài Nhật, Úc cũng đang hoàn tất các thủ tục và dự kiến cho phép nhập khẩu xoài của Việt Nam, hạn chót vào tháng 12/2015. Với Đài Loan, hai bên sẽ xúc tiến đàm phán tiếp về các biện pháp xử lí hơi nước nóng để mở cửa trở lại cho thanh long của Việt Nam trong năm 2015 (đã bị ngừng xuất khẩu vào Đài Loan do nhiễm sâu đục quả).
Bên cạnh đó, các thị trường quan trọng khác cũng đang xúc tiến cho phép mở cửa đối với nhiều loại hoa quả khác của Việt Nam như: Newzeland đang xem xét cho phép nhập khẩu chôm chôm và vú sữa; Hàn Quốc đang thúc đẩy cho phép nhập khẩu vú sữa, vải và chôm chôm.
Có thể cán mốc 2 tỷ USD
Xuất khẩu hoa quả 6 tháng đầu năm khá ấn tượng với mức tăng trưởng 15% so với cùng kỳ năm trước. Ông đánh giá thế nào về triển vọng xuất khẩu năm nay?
- Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, xuất khẩu hoa quả 6 tháng đầu năm đạt trên 700 triệu USD. Nhiều chuyên gia cũng nhận định xuất khẩu rau quả năm nay có thể tạo đột phá, cán mốc 2 tỉ USD. Theo tôi, từ nay đến cuối năm sẽ là mùa xuất khẩu hoa quả chính trong năm, cùng với việc nhiều thị trường mới được mở cửa, nếu tốc độ tăng trưởng 6 tháng cuối năm đạt trên 25% thì khả năng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này đạt 2 tỉ USD là hoàn toàn có thể.
Chế biến vải xuất khẩu
Trong đó, nhiều loại hoa quả quan trọng sẽ tiếp tục tạo đột phá, nhất là xoài và thanh long. Bởi xoài và thanh long từ nay đến cuối năm sẽ được mở thêm rất nhiều thị trường, tình hình xuất khẩu rất tốt, và đây cũng là hai mặt hàng hoa quả chủ lực có chất lượng, cạnh tranh cao. Chẳng hạn như nếu được mở cửa vào Nhật vào tháng 9/2015 này, tôi nghĩ xoài Việt Nam sẽ có triển vọng vô cùng lớn bởi đây là hoa quả được Nhật rất yêu thích, chất lượng xoài Việt Nam cũng vào loại nhất thế giới hiện nay.
Bên cạnh đó, các mặt hàng rau gia vị sau khi EU cho phép nhập khẩu trở lại hiện nay cũng đang xuất khẩu rất tốt. Thị trường này rất tiềm năng đối với nhiều mặt hàng rau hoang dại, chẳng hạn rau dền, rau sam… rất được ưa chuộng, nên được tiếp tục để ý tạo nguồn hàng trong nước.
Đi bằng hai chân, đa dạng thị trường
Nhiều quan điểm cho rằng lượng hoa quả xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật, Mỹ, Úc… khá ít, khó tạo ảnh hưởng cho việc tiêu thụ trong nước, vì vậy các thị trường truyền thống như Trung Quốc, EU hay ASEAN nên được coi trọng hơn. Quan điểm ông thế nào?
Thị trường xuất khẩu hoa quả của Việt Nam hiện đã rất rộng, được chia thành hai nhóm: Một là nhóm các nước dễ tính, chỉ yêu cầu có kiểm dịch thực vật và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm là có thể xuất khẩu bao gồm: 28 nước EU, Trung Quốc, Nga, các nước Đông Âu, Trung Đông, Canada, Ấn Độ và 10 nước ASEAN.
Nhóm còn lại bao gồm Mỹ, Nhật, Hàn Quốc, Úc, Newzeland, Đài Loan và một số nước Nam Mỹ. Đây là nhóm nước bắt buộc chúng ta phải đàm phán để cho phép xuất khẩu đối với từng loại hoa quả riêng. Mặc dù sản lượng xuất khẩu sang nhóm thị trường này chưa áp đảo, tuy nhiên quan điểm của tôi là cần phải tiếp tục chú trọng bởi nhiều điểm có lợi:
Một là mặc dù đây là nhóm thị trường khó tính nhưng giá trị xuất khẩu cao, dù sản lượng xuất khẩu không lớn nhưng từ đó tạo được tín hiệu ảnh hưởng tới giá trong nước rất tốt. Chẳng hạn nhãn miền Nam bình thường bán 25 - 30 nghìn đồng/kg, nhưng vùng nhãn VietGAP đạt chất lượng doanh nghiệp sẵn sàng mua với giá 50 - 60 nghìn đồng/kg, trong khi quy trình sản xuất không khác nhiều, chỉ cần cải thiện thêm về kỹ thuật theo VietGAP.
Rõ ràng trước hết nông dân trực tiếp sản xuất bán được giá cao, lợi nhuận cao, đồng thời kích thích mặt bằng giá tại các vùng lân cận. Xuất khẩu sang nhóm nước này cũng sẽ tạo áp lực buộc nông dân phải nâng cao trình độ sản xuất theo VietGAP hay GlobalGAP qua đó nhân rộng thêm tại các vùng vệ tinh xung quanh.
Thứ hai, khi đã vào được thị trường khó tính, sẽ tạo được uy tín và lòng tin đối với hàng hoa quả của Việt Nam rất lớn, đồng thời việc đàm phán với các nước sau đó cũng rất thuận lợi. Chẳng hạn: Mỹ đồng ý cho nhập khẩu nhãn của Việt Nam thì chúng ta đàm phán với Úc cũng rất dễ, hay Newzeland chấp nhận cho thanh long của Việt Nam thì Úc cũng chấp nhận… Các nước đàm phán sau đó họ đều nhìn vào kết quả trước, chẳng có lí do gì Mỹ, Nhật, Úc… là những nước khó tính, nghiêm ngặt nhất về tiêu chuẩn đồng ý mà các nước khác lại không đồng ý.
Cuối cùng, các thị trường khó tính đều là các bạn hàng, đối tác thương mại chiến lược của Việt Nam hiện nay. Không những thế, càng đa dạng thị trường, chúng ta càng bớt phải phụ thuộc vào một thị trường truyền thống.
Xin cảm ơn ông!
“Vấn đề mở cửa thị trường dù khó khăn nhưng không phải là không thể giải quyết. Tuy nhiên, đáng lo nhất là hiện doanh nghiệp phía Bắc quá ít, không chỉ cho tiêu thụ vải, nhãn mà còn nhiều nông sản khác.
Bởi chỉ có một số doanh nghiệp phía Nam ra Bắc đăng ký thu mua xuất khẩu cũng đang tạo nên tâm lí độc quyền, muốn làm “bài riêng”.
Vì vậy, các bộ, ngành, địa phương cần vào cuộc quyết liệt hơn nữa, huy động thêm nhiều doanh nghiệp hơn nữa thì mới mong thúc đẩy được tiêu thụ nông sản cho phía Bắc.
Đối với tìm kiếm thị trường, theo tôi ở nhóm thị trường chiến lược, cần phải có thêm tham tán thương mại về nông nghiệp. Bản thân tham tán thương mại hiện nay dù đã rất cố gắng, nhưng để nắm rõ và tư vấn cho doanh nghiệp xem hoa quả của Việt Nam nên xuất khẩu vào đâu, bán ở đâu, nên xuất khẩu lúc nào, phải cạnh tranh với ai… ở các thị trường đó thì phải có tham tán nông nghiệp mới làm nổi.
Bên cạnh đó, cần có thêm bộ cơ sở dữ liệu để doanh nghiệp trong nước dễ dàng tìm kiếm, tra cứu về các thủ tục hướng dẫn xuất khẩu. Bởi hiện nay cái này còn rất chồng chéo giữa Bộ Công thương và Bộ NN-PTNT”. (Ông Nguyễn Xuân Hồng)
Lê Bền (nongnghiep.vn)
Không có nhận xét nào: