Chiếm tới 50% giá trị xuất khẩu thủy sản trong hơn 10 năm qua, xuất khẩu tôm Việt Nam đã đạt giá trị kỷ lục gần 4 tỷ USD năm 2014 vừa qua. Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều chuyên gia trong ngành thì năm nay sẽ là một năm nhiều khó khăn cho ngành tôm Việt Nam.
Giá tôm trên thị trường thế giới giảm mạnh
Từ năm 2013, Hội chứng tôm chết sớm (EMS) khiến sản lượng toàn cầu giảm, giá tăng đột biến. Tuy nhiên, đến giữa 2014 giá tôm bắt đầu giảm giảm và đến đầu năm 2015 giá giảm mạnh.
Ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy Hải sản Minh Phú cho biết, năm 2014, cung vượt cầu khoảng 4%. Sản lượng tôm toàn cầu năm vừa qua tăng khoảng 7% do giá tôm tăng mạnh kích thích người nuôi tôm ở nhiều nước mở rộng sản xuất trong khi nhu cầu thế giới chỉ tăng khoảng 3%. Chính vì vậy nên từ đầu năm giá tôm giảm liên tục.
Trong khi đó, các nước cạnh tranh với tôm Việt nam như Indonesia và hay Ấn Độ đang bán với giá giảm khoảng 20% nhưng họ vẫn có lời nhờ thả nổi đồng tiền của họ.
Đầu ra cho tôm Việt Nam
Mỹ, Nhật Bản và EU tiếp tục được xác định là 3 thị trường trọng điểm của tôm Việt Nam mặc dù nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Hàn Quốc và ASEAN được đánh giá như những thị trường tiềm năng cho xuất khẩu tôm nhờ Hiệp định thương mại tự do đã được ký kết và sớm có hiệu lực và Cộng đồng kinh tế chung ASEAN sẽ được thành lập.
Ngoài ra, Việt Nam cần phải tận dụng những lợi thế khác sẵn có của mình như là nước dẫn đầu thế giới về sản xuất tôm sú cỡ lớn với nguồn cung ổn định, năng lực chế biến tốt, uy tín và chất lượng ngày càng được khẳng định.
Tôm chân trắng đang được phát triển mạnh mẽ trên thế giới trong đó có cả Việt Nam. Hiện nay, sản xuất loại tôm này đang chiếm ưu thế vượt trội tại nhiều nước khác như Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia, Ecuador.
Nhiều nước mở rộng sản xuất tôm chân trắng khiến tổng sản lượng tôm chân trắng của thế giới năm 2014 tăng từ 2,7 triệu tấn lên 3,05 triệu tấn. Trong khi đó, diện tích nuôi tôm sú thu hẹp khiến sản lượng giảm từ 743.000 tấn xuống còn 634.800 tấn.
Tại Việt Nam, tôm chân trắng cũng được phát triển nhanh chóng nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường tuy nhiên, Việt Nam hiện nay vẫn là nước dẫn đầu thế giới về sản lượng tôm sú.
Việt Nam hiện là nhà cung cấp tôm lớn thứ 1 cho Nhật Bản, thứ 3 cho Mỹ, và thứ 4 cho EU. Năm 2014, Việt Nam tiếp tục là nhà cung cấp tôm số 1 cho Nhật Bản nhờ sản phẩm tôm sú cỡ lớn và các sản phẩm GTGT.
Đứng thứ 3 trên thị trường Mỹ với ưu thế là cung cấp tôm thịt đông lạnh. Đây cũng là sản phẩm được nhập khẩu vào Mỹ nhiều nhất.
Việt Nam là nhà cung cấp tôm lớn thứ 4 cho EU với sản phẩm xuất khẩu chủ lực là tôm chín đông lạnh.
Ngoài ra, ngành tôm Việt Nam nhanh chóng bắt kịp xu hướng tiêu dùng trên thế giới ưu tiên tiêu dùng các sản phẩm tôm không chỉ đáp ứng các tiêu chí về ATVS mà còn có trách nhiệm xã hội và môi trường.
Việt Nam dẫn đầu các nước cung cấp tôm trên thế giới về số lượng doanh nghiệp được cấp chứng nhận BAP 4 sao. Đây là cấp cao nhất của chứng nhận BAP do Liên minh nuôi trồng thủy sản toàn cầu xây dựng và áp dụng với chú trọng tới các tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm, môi trường và nước thải.
Tính đến nay, Việt Nam có 12 doanh nghiệp được cấp chứng nhận BAP 4 sao trên tổng 67 doanh nghiệp có BAP. Ấn Độ mới chỉ có 2 DNdoanh nghiệp nhận BAP 4 sao/ 73 doanh nghiệp có BAP, Thái Lan: 7/68, Trung Quốc: 2/26, Indonesia: 0/32, Bangladesh: 0/7, và Ecuador: 0/6.
Cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu tôm
Khó khăn nhiều nhưng cơ hội vẫn sẽ có nếu doanh nghiệp linh hoạt và tận dụng tốt các lợi thế hiện có của mình để vượt qua thách thức, duy trì sản xuất và tiếp tục phát triển.
Động thái của Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh tỷ giá liên ngân hàng thêm 1% từ ngày 7/5 là một tín hiệu tích cực cho xuất khẩu thủy sản, nhất là ngành tôm xuất khẩu. Doanh nghiệp tôm sẽ được gỡ khó trước áp lực cạnh tranh lớn từ các nước đối thủ như Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan vốn có chính sách linh hoạt và thả nổi tỷ giá tùy theo biến động thị trường. Một số doanh nghiệp tôm cho biết, trước tín hiệu vui này, giá tôm nguyên liệu đã tăng, đơn đặt hàng xuất khẩu cũng nhiều hơn.
Nguyễn Bích/ vasep
Không có nhận xét nào: