Hơn 5 năm qua, người dân dọc sông Vu Gia gồm các xã Đại Quang, Đại Đồng, Đại Nghĩa... (huyện Đại Lộc, Quảng Nam) ồ ạt trồng dưa hấu tự phát, không tuân theo một quy hoạch nào. Về lâu về dài, họ rất cần lập lại quy hoạch và chính sách bảo hộ đầu ra cho loại cây màu dễ gặp rủi ro này.
Hàng trăm hec ta dưa hấu của người dân huyện Đại Lộc bị thối lũn sau lũ. Ảnh: Nhiệt Băng
Ồ ạt trồng dưa hấu tự phát
Thống kê của Phòng NNPTNT huyện Đại Lộc, trong đợt lũ bất thường vừa qua, toàn huyện có gần 1.000ha đất trồng trọt bị ngập lụt, trong đó cây hoa màu bị thiệt hại nặng nề nhất là lúa (233ha), bắp ngô (212ha), đậu phụng (220ha), riêng dưa hấu có gần 90ha bị úng ngập. Đặc thù cây dưa hấu khi ngấm nước lũ sẽ bị thối lũn toàn bộ. Vì thế, dù diện tích dưa không bằng các loại hoa màu khác nhưng thiệt hại về kinh tế là rất lớn. Sau đợt lũ, một số diện tích dưa tại huyện Đại Lộc không bị ảnh hưởng nhưng bị các thương lái “quy” cho dưa lũ, ép giá từ 4.000 đồng/kg xuống còn hơn 1.000 đồng/kg. Vì vậy, phần lớn số dưa người dân “cứu” được không tiêu thụ được, bị tồn đọng. Trước tình cảnh này, hàng loạt các CLB, hội thiện nguyện... đã cùng chung tay bán giúp bà con.
Ông Võ Dần (xã Đại Quang, người mất trắng 1,7ha dưa hấu sau đợt lũ) cho biết: “Vì đất sản xuất không có quy hoạch rõ ràng nên người dân thấy cây trồng nào hợp lý thì trồng. Dưa hấu đem lại thu nhập cao hơn các loại cây nông sản khác như đậu, bắp… nên người dân trồng mỗi năm một nhiều”.
Ông Dần cũng như hàng ngàn hộ dân khác ở huyện Đại Lộc, không được khuyến cáo gì từ chính quyền, họ ồ ạt mở rộng diện tích dưa. Nhiều người dân vùng lũ Đại Lộc cho biết, họ rất muốn chính sách bảo hộ đầu ra để ổn định kinh tế từ cây dưa. Vì trong khi đầu ra dưa hấu hết sức bấp bênh thì ngược lại, nhiều năm qua, cây thuốc lá lại được nhiều người dân huyện Đại Lộc ký hợp đồng bán mua với một công ty sản xuất thuốc lá.
Hàng trăm hécta dưa hấu của người dân huyện Đại Lộc bị thối lũn sau lũ. Ảnh: Nhiệt Băng
“Mỗi kỳ thu hoạch, công ty thuốc lá mua với giá 40.000 đồng/kg. 6 - 7 năm qua, thu nhập của chúng tôi từ cây thuốc lá khá ổn định. Công ty hỗ trợ chúng tôi giống, phân bón, thuốc trừ sâu, còn chúng tôi chỉ cần trồng, chăm sóc. Nếu cây dưa cũng làm được như cây thuốc lá thì quá tuyệt vời” - ông Dần nói.
Ông Trần Văn Mười (xã Đại Quang) có hơn 1,4ha dưa hấu bị ngập lũ. Nếu thu hoạch thuận tiện, ông kiếm lãi được vài chục triệu đồng. “Đậu, bắp… bán hôm nay không được, ngày mai bán. Nhưng đổi lại nó không ổn định và đem lại thu nhập cao như dưa. Nếu dưa được mùa, tôi kiếm được từ 4-6 triệu đồng/sào” - ông Mười nói.
Chính quyền bỏ ngỏ
Điều đáng quan ngại nữa là trong khi người dân trồng dưa hấu tự phát thì chính quyền cũng không kiểm soát được diện tích. Ông Nguyễn Ngọc Dũng - Chủ tịch UBND xã Đại Quang - nói, ông không nắm rõ diện tích trồng dưa hấu của người dân địa phương. “Ngoài trồng trên đất của xã, người dân còn thuê đất bên kia sông Vu Gia của xã Đại Cường để trồng dưa hấu. Họ “nhắm nhắm” trồng, không có định hướng và không theo vùng quy hoạch riêng nào nên chúng tôi không thống kê được” - ông Dũng nói.
Ông Dũng cho rằng, chính quyền địa phương không dám đứng ra quy hoạch trồng dưa khu này, khu vực kia vì thực tế cây dưa rất rủi ro, đến mùa thu hoạch không tiêu thụ kịp rất dễ bị hư hỏng. “Địa phương chỉ quy hoạch chung là trồng cây màu, còn bà con tự xác định cây trồng. Chúng tôi chỉ động viên trồng cây năng suất cao, phù hợp với thổ nhưỡng” - ông Dũng cho hay.
Tương tự các xã Đại Cường, Đại Lãnh… (huyện Đại Lộc), nhiều năm qua, người dân cũng trồng dưa hấu tự phát.
Trao đổi với PV về việc quy hoạch vùng trồng dưa hấu cũng như hướng “giải cứu” dưa hấu của người dân trong tỉnh, ông Huỳnh Tấn Đức - GĐ Sở NNPTNT tỉnh Quảng Nam - nói: “Đây là vấn đề vĩ mô và có hệ thống, mang tầm quốc gia, nên tôi không nói quan điểm cá nhân”.
Làm thế nào để cây dưa hấu của người dân được bảo hộ đầu ra từ chính sách của Nhà nước, giúp tránh được rủi ro vẫn là câu hỏi lớn đang chờ trả lời.
Nhiệt Băng/ Báo Lao Động
Không có nhận xét nào: