"Chúng tôi đang bán gạo cho thị trường cao cấp. Mục tiêu của Nhà nước chẳng phải cũng muốn phát triển thị trường đó sao?"
Đó là bức xúc của ông Võ Minh Khải, Giám đốc Công ty CP TM&SX Viễn Phú, doanh nghiệp đang không thể xuất khẩu gạo do không có giấy phép theo quy định của Nghị định 109/2010/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Có thị trường cao cấp vẫn không thể xuất
Trao đổi với Đất Việt ngày 22/9, ông Võ Minh Khải cho biết ông đang ngồi trên đống lửa khi lịch trình giao hàng cho đối tác đã quá hạn mà gạo của ông vẫn nằm trong kho, văn bản đề nghị Chính phủ xem xét đã gửi đi mấy tháng mà chưa thấy hồi âm.
"Hiện số gạo đang chờ xuất khẩu còn 40-50 tấn. Chúng tôi vẫn đang chờ Chính phủ xem xét cho cơ chế đặc thù".
Nguyên nhân của tình trạng này là do Công ty Viễn Phú không có giấy phép xuất khẩu gạo theo Nghị định 109 về kinh doanh xuất khẩu gạo. Theo Nghị định này, doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải có ít nhất một kho chuyên dùng với sức chứa tối thiểu 5.000 tấn thóc (lúa) và một cơ sở xay xát thóc công suất tối thiểu 10 tấn/giờ.
"Gạo hữu cơ cả châu Á chưa được 5.000 - 10.000 tấn, làm sao chúng tôi có nổi kho 5.000 tấn? Kho chúng tôi chỉ chứa được 1.000 - 2.000 tấn, nhà máy xay xát công suất cũng chỉ được 2,5 tấn/giờ".
Sản phẩm gạo hữu cơ của Viễn Phú hiện đang xuất khẩu cho các thị trường Singapore, Anh, Nga, Ukraine, Mỹ, Canada với giá cao gấp 3-8 lần so với các loại gạo thông thường.
Ông Võ Minh Khải giới thiệu gạo hữu cơ Hoa Sữa
Theo ông Khải, hiện doanh nghiệp ông có 320 ha lúa hữu cơ ở U Minh (Cà Mau). Để trồng được lúa hữu cơ, quy trình canh tác phải tuân thủ yêu cầu không được sử dụng các loại phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, diệt cỏ hay chất kích thích tăng trưởng. Lúa hữu cơ chỉ được dùng các chế phẩm sinh học để chăm sóc. Thậm chí, nhân công của ông Khải phải nhổ cỏ bằng tay, đến đêm thì đốt bóng đèn bẫy côn trùng và diệt sâu rầy bằng cách cho ngập nước để cá và vịt vào ăn.
Đến nay, gạo Hoa Sữa đã được tổ chức giám định Control Union (Hà Lan) chứng nhận là nhãn hiệu gạo hữu cơ BIO Organic, đạt tiêu chuẩn cao nhất của USDA (Mỹ) và EU. Công ty của ông Khải đang hướng đến việc chuyển giao công nghệ cho nông dân cùng canh tác. Dự kiến đến năm 2018, diện tích liên kết của Viễn Phú với nông dân sẽ vào khoảng 4.000 ha, giúp họ chuyển đổi sang mô hình canh tác bền vững hơn
Tuy nhiên, với tình trạng xuất khẩu bị ngưng trệ chưa biết bao giờ mới giải quyết được, ông Khải lo ngại dự án liên kết sản xuất nông nghiệp theo mô hình hữu cơ với các hộ nông dân có thể sẽ phải ngừng lại.
Trước đây, để được xuất khẩu qua các thị trường cao cấp nói trên, công ty Viễn Phú phải nhờ xuất ủy thác qua một công ty khác và phải chịu phí.
"Không thiếu các doanh nghiệp có quota, Nhà nước cấp cho mấy doanh nghiệp đầu mối cả rồi, cứ tìm mà thỏa thuận, giá hợp lý thì làm", ông Khải nói. Tuy nhiên ông Khải không tiết lộ mức phí phải trả cho các công ty có quota xuất khẩu, bởi theo ông, "đó là chuyện tế nhị".
Đến thời điểm này, công ty Viễn Phú cũng không thể dùng biện pháp trên được nữa bởi đối tác không chịu.
"Họ chỉ biết Viễn Phú, không biết công ty kia là ai. Ở đây không phải như gạo thông thường gom ở đâu cũng được mà sản phẩm của chúng tôi phải có mã số quốc tế để truy xuất nguồn gốc cụ thể, có lô sản xuất, thông tin xuất phát từ trang trại nào, trồng theo quy trình nào, ai chứng nhận..." - ông Phú nói.
Chiếc áo cơ chế đã quá chật
Ông Võ Minh Khải cho biết, để có gạo hữu cơ chất lượng cao xuất đi các thị trường khó tính, doanh nghiệp ông đã phải tự làm tất tật các khâu.
"Chúng tôi tự trồng, tự xây dựng nhà máy chế biến, có dây chuyền đóng gói hoàn chỉnh, tự xây dựng thương hiệu quốc tế, đến thị trường cũng tự lo trong khi mấy doanh nghiệp đầu mối kia được cho tiền để xây kho, có người đi mua gạo cho và họ chỉ làm cái việc ký hợp đồng xuất khẩu. Tôi tốn nhiều công sức hơn người khác, doanh nghiệp tôi liên kết với nông dân, tôi bán gạo giá cao thì cũng mua của nông dân giá cao, vậy tại sao lại không cho chúng tôi quyền xuất khẩu gạo?", ông Khải bức xúc.
Mục đích của Nghị định 109 là để hạn chế việc nở rộ các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng như việc cạnh tranh không lành mạnh, thi nhau bán gạo giá thấp ra thế giới. Nhưng ông Khải cho rằng, nếu siết như vậy thì lại không có cạnh tranh.
"Hãy làm thế này: chỉ cần quy định giá sàn xuất khẩu gạo là đủ. Ví dụ, các đơn hàng xuất từ Việt Nam đi phải bán giá 10 đồng trở lên, doanh nghiệp bán cao hơn thì được, còn bán dưới mức đó thì không cho phép. Cứ lấy cái chuẩn đó mà làm, vậy là chặn được phá giá. Mà doanh nghiệp bán gạo giá cao thì cũng mua của nông dân cao hơn, có tiền nộp thuế cho Nhà nước".
"Tôi ở trong ngành gạo mấy chục năm, nói đơn giản thôi: Cũng gạo 5% nhưng nếu trang bị hệ thống xay xát, dây chuyền công nghệ chế biến tốt hơn thì có thể bán giá cao hơn, bao bì đóng gói tốt hơn cũng có thể chênh lệch được 5% nữa... Như vậy giá trị gia tăng đã chênh lệch tới mấy chục phần trăm rồi", ông phân tích.
Theo ông Khải, thị trường bây giờ rất đa dạng, Nhà nước không thể cứ mãi độc quyền. Hãy xem gạo Việt Nam đang xuất bán ở những thị trường nào? Toàn gạo chất lượng thấp làm sao bán được ở thị trường cấp cao?
"Chúng tôi không bán gạo qua Trung Quốc, Malaysia, Philippines, đó là thị trường thứ cấp. Chúng tôi đang bán gạo cho thị trường cao cấp.
Mục tiêu của Nhà nước chẳng phải cũng muốn phát triển thị trường đó sao? Vậy thì tư duy phải khác" - ông Khải khẳng định.
Gạo Việt "thoát" Trung: Không cần hai Tổng công ty Nhà nước!
Theo báo Tuổi trẻ, đầu tháng 8/2014 UBND tỉnh Cà Mau đã có công văn số 4010/UBND-KT đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho phép cơ chế đặc thù đối với xuất khẩu mặt hàng gạo hữu cơ và cho chủ trương để cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo cho Công ty Viễn Phú.
Ông Dương Tiến Dũng, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Cà Mau, cho biết, mãi đến văn bản thứ hai phía Bộ Công thương mới chấp nhận đề xuất của Cà Mau có cơ chế đặc thù tháo gỡ vướng nghị định 109 cho Viễn Phú.
Mới đây, Bộ Công thương gửi Thủ tướng xin đặc cách cho Viễn Phú xuất trực tiếp từng chuyến khi công ty này ký được hợp đồng.
"Ngày 9/9/2014, phía Văn phòng Chính phủ có văn bản số 6944 gửi Bộ NN&PTNT và Hiệp hội Lương thực VN yêu cầu có ý kiến để Thủ tướng Chính phủ giải quyết cấp phép cho Viễn Phú. Trong trường hợp Viễn Phú xuất không được thì phải ủy thác qua một công ty khác đủ điều kiện và phải chịu phí. Quan điểm của tỉnh rất ủng hộ để DN được cấp phép xuất khẩu trực tiếp”, ông Dũng nói.
Thành Luân/ Báo Đất Việt
Không có nhận xét nào: