Thiếu vốn nuôi… cá tra

Để vực dậy ngành công nghiệp cá tra, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định 540/QĐ-TTg về chính sách tín dụng đối với người nuôi cá tra. Theo đó, cơ cấu lại nợ tối đa 36 tháng, không thu lãi quá hạn, lãi phạt; đồng thời xem xét cho người nuôi vay mới để khôi phục sản xuất nhằm phát triển nghề cá tra. Chủ trương là vậy, song đến nay, nhiều hộ vẫn chưa tiếp cận được nguồn vốn…

Người nuôi cá tra ở phường Thuận An (Thốt Nốt, Cần Thơ) đang khát vốn.

Thua lỗ, hết vốn…

Giá cá nguyên liệu nhích lên được 23.000 đồng/kg, nhưng nhiều người không còn vốn để đầu tư nuôi cá. Ông Võ Văn Đệ (phường Thuận An, Thốt Nốt, Cần Thơ) than thở: “Hơn 2 năm nay, giá cá thấp quá khiến người nuôi thua lỗ, nợ chất chồng. Gia đình tui phải vay hỏi nhiều nơi để giải quyết nợ, nhưng tới nay vẫn còn kẹt 300 triệu đồng ở ngân hàng. Nghe có chủ trương khoanh nợ và cho vay mới để tái đầu tư nuôi cá trở lại khiến tui mừng hết lớn. Tui làm đơn gửi chính quyền địa phương xác nhận xin được khoanh nợ, nhưng chờ cả tháng nay không nghe ai nói gì?”.

Bà Đinh Thị Hường (phường An Thạnh, thị xã Hồng Ngự, Đồng Tháp) cho biết: “Dân xứ này gắn bó với con cá tra từ mấy chục năm nay nên bỏ nghề thì tiếc, còn nuôi tiếp lại không có vốn đầu tư. Hồi tháng 4.2014, nghe Nhà nước có chính sách đầu tư cho cá tra khiến nông dân mở cờ trong bụng. Tuy nhiên, đến nay đã hơn 4 tháng trôi qua nhưng chẳng thấy ngân hàng nói năng gì; thậm chí những hộ nợ quá hạn buộc phải bán tài sản để trả nợ cho ngân hàng”.

Trong khi đó, các DN xuất khẩu cũng thấm mệt vì sản xuất kinh doanh không hiệu quả. Một DN xuất khẩu cá tra hàng đầu ở An Giang tiết lộ: “Hiện tại, hàng loạt DN thiếu năng lực về vốn, dẫn đến tình trạng cạnh tranh bán giá thấp nhằm nhanh chóng quay vòng nguồn tiền để duy trì hoạt động nhà máy. Lợi dụng vấn đề thiếu vốn, nhiều đối tác nước ngoài ép giá cá tra xuống thấp, gây thiệt hại lớn”.

Liên kết vực dậy nghề cá

Điều nghịch lý hiện nay là nhiều ngân hàng tuyên bố thừa tiền và sẵn sàng đầu tư vào lĩnh vực thủy sản bởi đây là thế mạnh của ĐBSCL, thế nhưng thực tế việc tiếp cận nguồn vốn rất khó. Ông Nguyễn Văn Đạo - Tổng Giám đốc Cty CP Gò Đàng (Tiền Giang) - nhìn nhận: “Dù Chính phủ đã có Quyết định 540 gỡ khó về vốn cho con cá tra, nhưng phía ngân hàng lại có cái lý của họ. Do nghề cá tra mấy năm gần đây có nhiều biến động, trong đó có không ít DN vỡ nợ đã tạo ra tâm lý “dè dặt” từ các ngân hàng. Vì vậy, để tiếp cận được nguồn vốn thì DN phải chứng minh được sản xuất kinh doanh hiệu quả, có tài sản thế chấp, có uy tín… Bằng ngược lại, việc vay vốn sẽ vô cùng khó khăn”.

Theo tính toán, để nuôi 1ha cá tra cần vốn khoảng 11 tỉ đồng/vụ, trong đó chi phí thức ăn chiếm hơn 70%. Với số tiền lớn này, nông dân không tài nào lo nổi, còn trông vào ngân hàng, sẽ rất nhiêu khê. Có một giải pháp khác - nông dân liên kết với cơ sở sản xuất thức ăn và DN xuất khẩu theo chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ. Ông Phạm Văn Bên - Giám đốc Cty thức ăn Cỏ May (Đồng Tháp) - ủng hộ mô hình này, bởi đây được xem là hướng đi phù hợp nhất trong thời buổi mà nhiều ngân hàng tháo chạy khỏi ngành cá tra. 

Theo ông Bên, nhà máy sản xuất thức ăn sẽ cung ứng thức ăn cả vụ cho người nuôi thông qua sự bảo lãnh của DN xuất khẩu. Đến kỳ thu hoạch cá tra thì DN lấy cá của nông dân và trả tiền đầu tư thức ăn cho nhà máy, phần tiền dư ra sẽ trả cho nông dân. Với cách làm này, nông dân nhẹ lo về vốn, còn nhà máy bán được thức ăn, trong khi DN chế biến đảm bảo được nguồn cá nguyên liệu phục vụ xuất khẩu. Đây là cách làm mà cả 3 đều được lợi. Một khi mô hình này đi vào hoạt động ổn định, hiệu quả thì sẽ thu hút được nhiều ngân hàng nhảy vào đầu tư cho cá tra một cách bền vững.

H.Trọng/ Báo Lao Động