Bò Úc và bò Úc "đội lốt"!

Theo thống kê của Cục Thú y, 3 tháng đầu năm 2014, đã có gần 40.000 con bò Úc (Australia) do các Doanh Nghiệp (DN) Việt Nam nhập để giết mổ và bán tại thị trường trong nước. Thịt bò Úc chất lượng khá tốt, nhưng bán với giá không cao hơn thịt bò nội. Thế nên, người tiêu dùng (NTD) chỉ còn một mối lo: đó có thật là… bò Úc?!

Ngắn gọn, một sản phẩm tiêu dùng được coi là hoàn hảo khi đáp ứng được 4 yêu cầu: nhanh, nhiều, tốt, rẻ. Xét từ tiêu chí giản đơn ấy, thịt bò Úc có thể coi là sản phẩm gần như hoàn hảo. Nói gần như, là vì trái với thời điểm đầu xuất hiện cách đây chừng 1 năm, khi các DN mới thăm dò nhập thịt bò Úc về qua đường Hàn Quốc, hiện bò Úc được nhập khẩu (NK) trực tiếp với số lượng lớn từ Úc về dưới nhiều dạng: bò nguyên con, bò quy ra trọng lượng, thịt bò từng loại đóng kiện đông lạnh… Cao nhất, có DN phía Nam tiến hành nhập bò Úc với sản lượng lên tới 2.000 - 3.000 con/tháng.

Gần như hoàn hảo

Bò Úc được NK chủ yếu qua các cửa khẩu cảng biển lớn, ở cả hai đầu Nam, Bắc. Hiện đã hình thành một số DN chuyên NK bò Úc với số lượng lớn, lên đến hàng nghìn con mỗi lần nhập, để giết mổ. May mắn là các DN này phần lớn không phải là DN chăn nuôi lớn của Việt Nam, nên phần nào tình trạng làm giá thịt chưa xảy ra, đồng thời cân bằng được nhu cầu thịt bò với các loại sản phẩm thịt khác. Hiện, phía Nam có khoảng 4 DN chuyên NK bò Úc, và con số này ở phía Bắc là 3 DN.

Bò Úc xuất khẩu (XK) ra thế giới bao giờ cũng đi kèm với tiêu chuẩn và yêu cầu giết mổ của… người bán tại Úc (điều này khác biệt với kinh doanh bò nội hiện tại là do người mua quyết định tiêu chuẩn, cách giết mổ). Do vậy, NTD khá yên tâm với chất lượng thịt bò Úc theo tiêu chuẩn Úc. Tiêu chuẩn này được xác lập ngay từ khâu chọn con giống, nuôi thả, cho đến việc áp dụng "công nghệ giết mổ êm ái" - chỉ giết mổ khi đã làm cho bò ngủ. Nhà XK của Úc sang tận nước NK để kiểm tra hệ thống chuồng trại nuôi nhốt bò trước giết mổ, kiểm tra dây chuyền giết mổ, nhà NK bò phải đảm bảo các yêu cầu của nhà XK thì mới được phép… nhập bò.

Về giá, theo cơ quan Hải quan, DN kê khai giá tính thuế với bò Úc NK khá thấp, chỉ từ 1,09 - 1,3 USD/kg tại cảng phía Nam (tức là đã bao gồm cả giá vận chuyển về cảng của Việt Nam). Ở khu vực phía Bắc, DN kê khai giá tính thuế bò Úc NK khoảng 2,5 - 3 USD/kg. Và đó là mức giá rẻ giật mình, nếu so với tương quan các loại thịt hiện đang bán trên thị trường nội địa, thậm chí rẻ hơn cả giá gà "công nghiệp" nuôi trong nước (25.000/kg thịt hơi). Sau giết mổ, giá bán bò Úc tại các chợ và siêu thị nội địa khá đa dạng, từ 300.000 đồng đến 500.000/kg tùy loại thịt và tùy tuổi bò. Giá này không cao hơn nhiều so với giá thịt bò nội (cao hơn chỉ chừng dưới 20.000 đồng/kg).

Lượng nhập khẩu bò Úc ngày càng tăng

Một cán bộ thú y của Hải Phòng khẳng định, sẽ rất may nếu NTD của Việt Nam được sử dụng toàn thịt bò Úc. Sẽ không may nếu đó là thịt bò treo "mác" bò Úc nhưng thực ra lại bò không rõ nguồn gốc. Lo ngại này hoàn toàn có cơ sở. Vì thực tế, hiện tình hình… nhập lậu bò tại các cửa khẩu trên bộ khu vực giáp với Lào, Campuchia đang diễn biến phức tạp và cũng khó quản lý. "Thực tế ở miền Trung đã xuất hiện chủng virus lở mồm long móng tuýp A - chủng virus trước đây chưa xuất hiện ở Việt Nam mà chỉ có ở một số nước láng giềng với Lào, Campuchia có nuôi bò theo quy mô công nghiệp. Việc chữa bệnh lở mồm long móng tuýp A cho bò đắt gấp 3 lần so với chủng virus lở mồm long móng khác, và cũng rất khó chữa, khó dập dịch", cán bộ này nói.

Bò... Úc có thực từ Úc?

Còn theo giám đốc một DN kinh doanh thịt bò Úc phía Bắc, giống bò lậu này trọng lượng, kích thước lớn hơn bò Việt Nam hay Lào, Campuchia, nên khá dễ phân biệt. "Loại bò này chất lượng thịt thậm chí còn thấp hơn cả bò nội nhưng cảm quan thịt thành phẩm khá giống bò NK, do đó hoàn toàn có khả năng loại bò này sẽ được đội lốt và bán với giá bò Úc. NTD sẽ rất khó phân biệt đâu là thịt bò Úc thật, thịt bò Úc… giả", vị giám đốc này cho biết

Mặt khác, chênh lệch giá NK với giá bán thịt bò Úc hiện rất lớn, điều này đặt ra nghi vấn về việc các DN NK đã gian lận giá NK để trốn thuế. Đồng thời, khi các DN có thể gian lận giá NK sẽ kéo theo gian lận "được" cả chất lượng bò NK. Theo quy trình do DN Úc cấp cho các nhà NK Việt Nam, bò Úc có "tuổi" giết thịt lý tưởng nhất trong độ từ 24 - 30 tháng. Nhưng theo khảo sát của một cán bộ thú y Hải Phòng (thực hiện không chính thức), thì có DN nhập cả bò Úc đã trên 7 năm tuổi để giết mổ. "Thực tế đây là bò sữa thải loại của Úc nhưng do nhà XK chỉ quản lý được khi bò đến cảng, còn xử lý loại bò này có đúng theo mục đích nhập hay không thì nhà XK không giám sát được, nên DN nhập vẫn có khả năng giết thịt và bán cho NTD", cán bộ này cảnh báo.

Đó là chưa tính tới một lượng rất lớn thịt bò đông lạnh nguyên súc NK từ nhiều nguồn khác nhau đang về Việt Nam dưới danh nghĩa "tạm nhập tái xuất". Tuy nhiên, thực tế là các cơ quan đã khá nhiều lần bắt giữ những vụ thay vì tái xuất, DN đã dỡ hàng đông lạnh trong container để quay vòng về bán tại thị trường nội địa. Câu hỏi loại thịt này có đóng mác bò Úc để bán hay không cho đến nay chưa ai dám xác nhận, dù về mặt hiện tượng, hiện hoàn toàn có khả năng này.

Tư Hải/ Thời báo kinh doanh