VINAGRI News - Dù kim ngạch xuất khẩu tôm sang Trung Quốc tăng mạnh nhưng giá trị thu được không nhiều. Bởi vì, trong cơ cấu các sản phẩm tôm XK sang thị trường này, tỷ lệ tôm đã qua chế biến chỉ chiếm 3,6%. Đây là chuyện “mừng ít, lo nhiều”.
Hiệp hội Chế biến xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho hay, tính đến hết tháng 11/2013, xuất khẩu (XK) tôm của Việt Nam đi các thị trường đạt khoảng 2,7 tỷ USD. Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP cho rằng, với đà này cả năm 2013, giá trị XK ngành tôm lần đầu tiên có thể cán mốc 3 tỷ USD. Tuy nhiên, cơ cấu thị trường đang cho thấy nhiều điểm đáng chú ý.
Lượng tôm XK đã qua chế biến không cao
Tính đến thời điểm hiện nay, sản phẩm tôm của Việt Nam có mặt tại 156 thị trường. Các thị trường nhập khẩu (NK) tôm lớn nhất là Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, ASEAN, Úc, Brazil, Mexico và Nga. Trong các năm trước, 10 thị trường này chiếm khoảng 80-85% tổng giá trị XK tôm Việt Nam.
Tuy nhiên, hiện Trung Quốc vượt qua Hàn Quốc trở thành thị trường NK lớn thứ 4 của thủy sản Việt Nam. Nếu chỉ tính riêng ngành tôm thì Trung Quốc chỉ đứng sau Mỹ và Nhật Bản.
Nhưng, điều đáng nói là mặc dù kim ngạch XK tôm sang Trung Quốc tăng mạnh nhưng giá trị thu được không nhiều. Bởi vì, trong cơ cấu các sản phẩm tôm XK sang thị trường này, tỷ lệ tôm đã qua chế biến chỉ chiếm 3,6%, còn lại là tôm đông lạnh nguyên liệu chưa qua chế biến. Ông Trương Đình Hòe cho rằng, đây là chuyện “mừng ít, lo nhiều”. Bởi vì, hiện nay tình trạng thiếu nguyên liệu tôm đang xảy ra phổ biến ở các nhà máy trong nước.
Chỉ tính trong nửa đầu năm 2013, Việt Nam từ vị trí thứ 8 đã lên vị trí thứ 3 trong danh sách các quốc gia NK nhiều tôm nguyên liệu nhất từ Ấn Độ. Năm 2012, các DN chế biến XK tôm trong nước cũng đã phải chi 170 triệu USD NK tôm nguyên liệu từ 27 quốc gia. Ông Lý Ngọc Thuận, Tổng thư ký Hiệp hội chế biến XK thủy sản Cà Mau cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, năm 2014 sẽ là năm ngành tôm đối mặt với tình trạng thiếu nguyên liệu chế biến trầm trọng.
Chỉ tính riêng địa bàn Cà Mau, ông Thuận cho rằng mặc dù giá tôm tăng cao, người dân tăng cường thả nuôi nhưng sản lượng tôm nguyên liệu cũng chỉ đạt khoảng trên 135 ngàn tấn, đủ cung cấp cho một số DN chế biến lớn như Minh Phú, Quốc Việt…
Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh Cà Mau đang có khoảng trên 30 nhà máy chế biến, tổng công suất thiết kế ước khoảng 190 ngàn tấn/năm, nhiều nhà máy luôn chỉ đủ nguyên liệu hoạt động 40-50% công suất. Tương tự, tại Bạc Liêu hiện có gần 20 nhà máy chế biến thủy sản, tổng công suất 70.000 tấn/năm, nhưng nguồn nguyên liệu chỉ đáp ứng được 35-40%.
Để giải quyết vấn nạn “khát” tôm nguyên liệu, theo ông Châu Công Bằng, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, việc cần làm nhất trong vụ mới là các địa phương nuôi tôm thúc đẩy nhanh các mô hình hợp tác DN với người nuôi. Hiện ở Cà Mau đã có một số mô hình được xây dựng. Trong năm 2014 sẽ triển khai thí điểm.
Theo đó, DN sẽ cung ứng vật tư, thức ăn và thuốc thú y thủy sản, hỗ trợ người dân tối thiểu 35% thông qua hình thức bán hàng trả sau không tính lãi, DN cũng sẽ bảo lãnh cho người nuôi tôm vay tối thiểu 40% vốn đầu tư. Bù lại người nuôi phải ràng buộc theo hợp đồng bán tôm cho DN, nếu vi phạm hợp đồng sẽ bị phạt.
Ông Bằng cũng cho rằng, trong giai đoạn từ nay đến năm 2015, theo khuyến cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các địa phương nên hạn chế đầu tư mới cơ sở đông lạnh, chỉ nên tập trung vốn đổi mới công nghệ để sản xuất các sản phẩm giá trị gia tăng. Do đó, để tăng lợi nhuận trong bối cảnh khan hiếm nguyên liệu, các DN ngành tôm nên hướng đến khai thác các thị trường có thể tiêu thụ các sản phẩm mang lại giá trị cao như tôm hấp shushi, tôm bóp nobashi, tôm chiên lăn bột…
Bài và ảnh: Thạch Bình/ Thời báo ngân hàng
Không có nhận xét nào: