VINAGRI News - Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Cẩm Tú mới đây nhận định rằng, nhiều thông tin về thực trạng ngành đường từ Hiệp hội mía đường là không chính xác, sau câu chuyện Hiệp hội này phản ứng với đề xuất nhập khẩu 30.000 tấn đường thô của Hoàng Anh Gia Lai từ bên Lào về để tinh luyện và tái xuất.
Bên lề phiên họp của Ủy ban tư vấn chính sách thương mại quốc tế thuộc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) hôm 17-12, TBKTSG đã có cuộc trao đổi với ông Đỗ Thanh Liêm, Phó chủ tịch Hiệp hội mía đường Việt Nam. Ông Liêm là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần đường Khánh Hòa.
Thưa ông, tại sao trong cuộc họp ông nói khi Việt Nam tham gia WTO thì đối với ngành đường, cam kết một đằng mà khi thực thi lại một nẻo?
- Chúng tôi ủng hộ hội nhập khi mang lại công bằng, hài hòa giữa quyền lợi của người tiêu dùng với quyền lợi của người sản xuất. Cụ thể với ngành đường, nếu chúng ta làm theo cam kết WTO, nghĩa là mở cửa hàng năm sản lượng đường theo cam kết và tăng dần 5%/năm thì bà con nông dân chịu đựng được. Nhưng hiện nay chúng ta lại thực hiện hạn ngạch thuế quan theo WTO nhưng hạn ngạch nhập khẩu lại không.
Đồng thời chúng ta lại áp dụng dòng thuế và thời gian hội nhập lại theo Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA). Cái này thì nông dân choáng. Nông dân đang canh tác mía trên vùng đất xấu, đất khô cằn. Đây là cây trồng xóa đói giảm nghèo mà hội nhập nhanh với cường quốc xuất khẩu đường lớn thứ hai thế giới là Thái Lan sao được.
Người trồng mía chính là người làm ra đường chứ không phải nhà máy đường.
Cụ thể trong dự thảo hiện nay của liên bộ Tài chính- Công Thương, dù đã có ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là đề nghị kéo dài thời gian giảm thuế suất xuống bằng 0% theo cam kết AFTA hơn nữa nhưng liên bộ chỉ giữ đến năm 2015.
Ngạc nhiên hơn là dự thảo này chỉ giữ lại thuế suất bằng 0% cho đường sản xuất từ củ cải đến 2018. Việt Nam thì không sản xuất loại đường từ củ cải. Còn danh mục đường sản xuất từ mía thì không có.
Thời gian trước chúng tôi đã kiến nghị với các bộ nên kéo dài thời gian giảm thuế suất bằng 0% đến 2018 với đường mía chứ không thực thi ngay như cam kết 2015. Chúng tôi cũng nói rõ với bà con nông dân rằng chúng tôi sẽ tiếp tục đấu tranh với các bộ và Chính phủ để được kéo dài thời gian giảm thuế suất cho ngành đường mía đến 2018. Bởi vì sức cạnh tranh của mía đường Việt Nam do lịch sử để lại, do điều kiện khí hậu như vậy. Và mục tiêu ban đầu là sản xuất có đường để ăn, có một ít để xuất khẩu chứ không phải là cây thế mạnh nên không thể đòi hỏi hội nhập nhanh được.
Ai cũng muốn phát triển doanh nghiệp, phát triển năng suất lao động. Nhưng phải đặt trong bối cảnh chung. Ai không muốn vở kịch hay nhưng không thể cắt đoạn ra mà diễn. Chúng tôi muốn gửi gắm đến nhà quản lý rằng bất cứ đứa con nào trong cộng đồng bị chết thì là niềm đau, tổn thất nặng nề.
Doanh nghiệp được bảo hộ cũng chết. Nhiều doanh nghiệp không được bảo hộ cũng chết. Cơ chế nhà nước thay đổi quá nhanh, doanh nghiệp làm sao theo kịp. Rủi ro do quản lý yếu thì ít mà rủi ro do chính sách thay đổi thì nhiều. Hôm nay anh nói khác thì tôi chuẩn bị biện pháp khác. Mai đùng một cái anh thả nổi, thì cái tôi đã chuẩn bị đầu tư phá sản rồi, dù anh chỉ quay 30 độ thôi. Doanh nghiệp lo sợ chính sách thay đổi quá nhanh.
Có ý kiến cho rằng phải tách bạch câu chuyện bảo hộ doanh nghiệp sản xuất đường hay bảo hộ người trồng mía. Ông nghĩ thế nào?
- Trên thế giới thì người trồng mía mới là người làm ra đường vì nhà máy đường chỉ là nơi sản xuất đường thành phẩm thôi. Vì vậy bảo hộ ngành đường tức là bảo hộ cho người làm ra hạt đường tức người nông dân, chứ không phải bảo hộ cho các nhà máy đường.
Thứ hai là thời gian qua các nhà máy đường cùng với người nông dân tuy hai nhưng mà một vì phải dựa vào nhau mà sống. Nếu một bên trục trặc thì bên kia cũng trục trặc theo. Đó là mối liên kết đặc biệt. Tất cả các công ty đường đều phải đầu tư vốn, phải đầu tư kỹ thuật và bảo hiểm giá mua mía cho người nông dân trồng mía. Đây là mặt hàng đặc thù mà hiện nay chưa tìm thấy hiệp hội thứ hai nào vừa bao tiêu sản phẩm cho bà con, vừa bảo hiểm giá cho bà con hòa và có lãi .Rồi vẫn mua mía theo kiểu giá đường tăng thì giá mua mía tăng.
Trong khi các quốc gia đứng đầu về sản xuất đường như Brazil, Ấn Độ, Thái Lan…giá bán mía tại nhà máy chỉ xoay quanh ở mức 30 – 35 đô la Mỹ/tấn với chất lượng mía 13% đường trở lên, thì các nhà máy chế biến đường ở Việt Nam phải chấp nhận mua mía với giá từ 45 – 50 đô la/ tấn với chất lượng mía 9-10% đường. Nếu mua thấp hơn bà con nông dân bị lỗ do điều kiện canh tác, lịch sử và thổ nhưỡng. Không thể làm ra các sản phẩm có chất lượng đường như Thái Lan vì họ có một chương trình mía đường rất chuẩn mực. Đầu tư 30 năm nay mới có chuẩn mực như vậy.
Nhưng câu chuyện cây mía ở Việt Nam không chỉ là câu chuyện trồng trọt và sản xuất. Mức giá bán buôn tại nhà máy và giá bán lẻ đến tay người tiêu dùng chênh lệch quá lớn?
- Không có quốc gia nào mà đường là mặt hàng thiết yếu được phân phối theo kiểu mạnh ai nấy phân phối. Điều đó không thể kiểm soát được chênh lệch giữa bán buôn tại các nhà máy và giá bán lẻ. Các nước khác, như Thái Lan họ vẫn phân phối đường thông qua Hội đồng đường quốc gia quản lý. Nước nhập khẩu cũng có đầu mối quản lý và điều tiết lại toàn bộ chênh lệch cho ngân sách. Tôi rất lạ là những khoảng chênh lệch do nhập khẩu tại Việt Nam được cấp theo cơ chế xin - cho. Cấp phép nhập khẩu không theo cam kết WTO.
Cụ thể không theo cam kết là thế nào?
- Chúng tôi nói phải có đầy đủ pháp lý mà diễn đàn ở đây không đủ. Nếu không khéo chúng tôi thành lộp bộp.
Trả lời báo giới, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Cẩm Tú có nói rằng Bộ Công Thương đã giải quyết những vấn đề của ngành mía đường trên cơ sở cân nhắc lợi ích của người trồng mía, người tiêu dùng và các doanh nghiệp sản xuất đường. Bộ cũng đã nhiều lần giải quyết vấn đề hạn ngạch xuất, nhập khẩu đường như đề xuất của hiệp hội. Tuy nhiên nhiều thông tin hiệp hội đưa ra không chính xác, không minh bạch. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?
- Tôi cũng không hiểu bộ đã cân đối gì và chúng tôi không minh bạch cái gì, phải nói rõ.
Cụ thể là vấn đề tồn kho, hạn ngạch xuất khẩu đường bộ đã cấp nhưng hiệp hội nhiều khi không có đủ mà xuất?
- Hạn ngạch cấp cho ai, phải đi tìm hiểu chuyện đó. Cấp đó có đúng theo cam kết WTO không? Tại sao các doanh nghiệp lớn được, các doanh nghiệp nhỏ không được. Thế có công bằng không?
Trong quá trình bộ đi kiểm tra, tồn kho không đúng như thực tế, có đúng không, thưa ông?
- Xin thưa rằng thứ trưởng chưa bao giờ đến hiệp hội để kiểm tra, đến các nhà máy đường để kiểm tra. Vấn đề này chúng tôi đã có văn bản gửi thứ trưởng rồi.
Nhưng vấn đề cuối lại là giá đường bán lẻ ở Việt Nam vẫn chênh lệch với giá bán buôn, giá sản xuất nhiều quá?
- Người Việt Nam bình quân tiêu dùng 16 kg đường/năm. Cứ kêu bị thiệt. Mỗi cân đường bán lẻ mua đắt hơn giá thế giới bán 4.000 đồng thì mỗi năm chỉ mua đắt 84.000 đồng. Chia đều cho 12 tháng thì thiệt không đáng kể. Tại sao chúng ta không vì cộng đồng người Việt. Chúng ta sẵn sàng mua xăng giá đắt, mua nước khoáng giá đắt mà không sẵn sàng mua một cân đường được kiểm soát giá nghiêm ngặt.
Xin cảm ơn ông!
Phó chánh văn phòng Ủy ban quốc gia về hợp tác kinh tế quốc tế Nguyễn Sơn:
“Doanh nghiệp trong nước nếu không tận dụng được các cam kết quốc tế thì giá trị của mọi cuộc đàm phán đều trở nên vô nghĩa. Chúng tôi đã từng dự cuộc họp mà Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô thì đòi giảm thuế còn Hiệp hội vận tải thì yêu cầu tăng thuế nếu không giảm cước vận tải sao được. Nay, ví dụ hiệp hội bánh kẹo đòi hỏi ngược với hiệp hội mía đường thì sao? Chúng tôi phải giải quyết trên cơ sở hài hòa, cân đối các lợi ích. Bởi ngay trong mỗi hiệp hội cũng có những vấn đề khác nhau, giữa các doanh nghiệp khác nhau”.
Ngọc Lan/ TBKTSG thực hiện
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét