Cá tra “bơi” vào EU

VINAGRI News - Theo Hiệp hội Chế biến & Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), EU là thị trường quan trọng nhất của cá tra (CT) Việt Nam. Thị phần tăng nhanh, đến năm 2007 lên đến 48% tổng kim ngạch xuất khẩu CT, sau đó giảm còn 40 (năm 2008).

Ảnh minh họa

Ấy nhưng, từ sau năm 2008, “đường bơi” vào EU của CT bắt đầu suy giảm nghiêm trọng (năm 2012 tỷ trọng giảm chỉ còn 24,4%). Trong bối cảnh nhu cầu cá thịt trắng của thị trường EU vẫn lên đến hàng triệu tấn/năm, Việt Nam lại “độc quyền” cung ứng CT cho EU, rõ ràng đây là diễn biến xấu. Nguyên nhân được xác định do cả bên ngoài lẫn bên trong; trong đó nguyên nhân “ta làm yếu ta” bao gồm: Xuất khẩu manh mún, thiếu tổ chức; khách hàng chính là thương nhân trung gian chứ không phải nhà phân phối cuối cùng và bị lực lượng này chi phối mạnh; cạnh tranh nội bộ không lành mạnh; giảm chất lượng để hạ giá bán.

Một trong những giải pháp để tháo gỡ: VASEP đề xuất đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép tổ chức áp dụng thí điểm cơ chế xuất khẩu sản phẩm philê đông lạnh CT sang thị trường EU thông qua một đầu mối thống nhất. Thời gian thí điểm 3 năm (từ ngày 1.7.2014 - 30.6.2016). Mục tiêu - theo VASEP - nhằm tổ chức lại xuất khẩu, cải thiện chất lượng và uy tín, xây dựng thương hiệu quốc gia, nâng cao giá bán và hiệu quả sản xuất kinh doanh của toàn ngành. Để đưa ra đề xuất này, từ đầu năm 2013 đến nay đã có một số công việc được xúc tiến: CEO Zeebrugge (một cảng của Vương quốc Bỉ) đã sang thảo luận với lãnh đạo VASEP; đoàn VASEP, Tổng cục Thủy sản thăm cảng Zeebrugge; đoàn cảng Zeebrugge có 2 cuộc hội thảo với các doanh nghiệp chế biến CT, Tổng cục Thủy sản, các cơ quan nhà nước..., và mới đây (24.10) là hội nghị lấy ý kiến các doanh nghiệp chế biến CT tổ chức tại TP.Cần Thơ.

Trong thời gian đề xuất thí điểm này đang được xúc tiến, tình hình xuất khẩu CT sang thị trường EU cũng có những chuyển biến nhất định. 9 tháng đầu năm, EU vẫn là thị trường lớn thứ 2 (sau thị trường Mỹ). Trong 9 tháng, có 3 tháng xuất khẩu CT sang châu Âu tăng trưởng dương. Tuy nhiên, 9 tháng đầu năm 2013, kim ngạch xuất khẩu CT sang EU chỉ chiếm 22,4% tổng kim ngạch xuất khẩu, kém xa mức 48% của năm 2007. Thực tế đó cho thấy, tìm giải pháp - như đề xuất của VASEP - để xuất khẩu CT sang thị trường EU tăng trưởng trở lại là cần thiết. Vấn đề đặt ra là, phải tạo cho được sự đồng thuận từ các doanh nghiệp chế biến CT, nếu không một cơ chế - cho dù là bắt buộc - cũng khó có “tiếng nói chung” và không dễ thực thi!

Lê Như Giang/ Báo Lao Động