Thuốc trừ sâu sinh học từ nấm đối kháng

VINAGRI News - Từ những chủng nấm đối kháng, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Nam Định đã nghiên cứu bào chế thành công loại chế phẩm thuốc trừ sâu sinh học mới kết hợp phân bón.

Trong sản xuất nông nghiệp, tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe con người và môi trường. Thuốc trừ sâu sinh học được xem là giải pháp hữu ích.

Điều kiện và nguyên liệu nội

Ứng dụng nấm đối kháng là một trong những giải pháp mang lại hiệu quả cao để phòng trừ dịch hại trong đất. Các cán bộ nghiên cứu của Sở KH&CN Nam Định đã tiếp nhận các chủng nấm đối kháng do Viện BVTV chuyển giao, làm cơ sở phục vụ cho việc nghiên cứu tạo các chế phẩm sinh học.

Nguồn nấm gốc ban đầu là một chủng nấm đối kháng đã được phân lập từ rất nhiều loại nấm bệnh có trong đất và có tác dụng kháng lại một số nấm bệnh mới phát sinh. Việc đầu tiên là phải nhân nhanh sinh khối nấm trước khi chúng được đưa vào hỗn hợp giá thể phân bón.

Sau nhiều lần thử nghiệm ở các cơ chất khác nhau, nhóm nghiên cứu nhận thấy ở môi trường thóc gạo có thể các bào tử nấm sẽ sinh trưởng nhanh hơn. Nhóm nghiên cứu đưa ra sáng kiến: tạo ẩm độ, đồng thời sử dụng nhiệt độ cao để tinh bột trong hạt gạo chuyển hóa thành đường.

Theo ông Hoàng Mạnh Cường, Phó Giám đốc Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KHCN, Sở KH&CN Nam Định, thóc gạo là cơ chất tối ưu cho nấm sinh trưởng. Sử dụng hạt thóc vừa dễ làm, chi phí lại rẻ hơn. Những hạt thóc sau khi xử lý ở nhiệt độ sôi, để ráo và được đóng vào túi PE.

(A) R.solani hại rau diếp. (B) Rau diếp nhiễm nấm R. solani được xử với dịch ngoại bòa chủng vi khuẩn đối kháng chọn lọc. (C) Rau diếp nhiễm nấm R.solani được xử với tế bào chủng vi khuẩn đối kháng chọn lọc.

Trên miệng túi gắn một cổ nút bằng nhựa có nút bịt bông và là vị trí để cấy nấm giống. Nấm sau khi cấy giống, được nuôi cấy trong phòng kín ở nhiệt độ phòng 20 – 30oC. Sau khoảng 1 tháng chúng phát sinh và được một khối lượng nấm trắng.

Bên cạnh việc lựa chọn cơ chất nhân sinh khối nấm dùng cho tạo chế phẩm bón gốc, các nhà nghiên cứu cũng tiếp tục sử dụng gạo để làm cơ chất tạo sản phẩm nấm có ích bón qua lá. Bài toán về chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm cũng được cân nhắc và tính toán ngay từ khâu chọn nguyên liệu.

Những nguyên liệu làm giá thể được ưu tiên lựa chọn là loại có hàm lượng dinh dưỡng cao, đơn giản dễ kiếm trong sản xuất nông nghiệp. Một hỗn hợp vừa phù hợp và đơn giản đã được lựa chọn sau nhiều khảo nghiệm, bao gồm các nguyên liệu: than bùn, trấu, phân gia cầm như phân gà, phân chim cút… Những giá thể này khi bổ sung thành phân bón dạng gốc vẫn đảm bảo độ mùn, độ tơi xốp cho đất, cung cấp dinh dưỡng, giúp cho môi trường đất quanh khu vực bón phân dễ thoát nước, hạn chế nấm bệnh, vi khuẩn phát sinh.

Tiết kiệm chi phí, năng suất cao

Để nâng cao hiệu quả kháng nấm bệnh trong đất, nhóm nghiên cứu còn tiến hành bổ sung một số hỗn hợp thảo mộc khác có tác dụng ức chế sự phát triển quần thể nấm và tuyến trùng gây hại vùng rễ cây. Hỗn hợp này được ủ kín trong khoảng 1 tháng cho hoai mục và không có mùi của phân gia súc. Sau đó được dùng để bón lót vào đất trước khi trồng cây.

Không chỉ có tác dụng tiêu diệt các vi sinh vật và mầm bệnh gây hại của cây trồng, chế phẩm này đã tổng hợp tương đối đầy đủ các thành phần chất hữu cơ, vi sinh vật có ích và thích hợp cho trồng các loại cây có củ như khoai tây, khoai lang, lạc. Sử dụng bón lót trước khi trồng cây, các loại nấm này sẽ phát triển quanh môi trường đất tạo quần thể nấm đối kháng kháng lại các loại nấm mới xuất hiện, chúng không thể tấn công bộ rễ cây, khi củ khoai tây phát triển cũng có đủ các chất hữu cơ từ phân bón như phân gia cầm để sinh trưởng… củ màu mỡ hơn. Chế phẩm sinh học này rất an toàn đối với người sử dụng và nông sản.

Sau khi hoàn thiện công nghệ sản xuất chế phẩm sinh học dạng bón gốc và nấm có ích dùng để bón lá, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN đã xây dựng các mô hình sản xuất khoai tây, rau an toàn, tiết kiệm chi phí và thân thiện với môi trường. Nhờ sử dụng chế phẩm nấm đối kháng – phân bón sinh học, vụ vừa qua các ruộng khoai tây ở huyện Vụ Bản hầu như không có hiện tượng héo xanh vi khuẩn, cây phát triển rất tốt, năng suất cao hơn 20 –30% so với các ruộng đối chứng.

Ông Đỗ Ngọc Năng, Chủ nhiệm HTX Quyết Thắng, Đại Thắng, Vụ Bản, Nam Định cho biết, trước kia, chúng tôi trồng theo lối cũ với thói quen dùng các loại phân hóa học, khoai tây thường hay mắc bệnh héo xanh và thối nhũn củ. Nhưng năm nay, các hộ xã viên trong HTX sử dụng chế phẩm sinh học bón vào gốc trước khi trồng, khoai sinh trưởng tốt, lá xanh, hầu như không xuất hiện lở cổ rễ, héo xanh… Sử dụng chế phẩm này tiết kiệm được 40% tiền mua phân bón. Những vụ trước, bà con trồng khoai phải phun đồng loạt thuốc trừ sâu nhiều đợt. Nhưng năm nay khi dùng chế phẩm sinh học này, không phải phun lần nào. Chúng tôi đang đề nghị và tiếp tục tuyên truyền để bà con tiếp nhận và sử dụng đại trà phân này trên toàn cánh đồng.

Chu Chương/ Thời báo kinh doanh