Trung Quốc và thị trường gạo thế giới

VINAGRI News - Ông Thomas Pugh, một chuyên gia kinh tế về hàng hóa cơ bản của hãng nghiên cứu Capital Economics (Anh) nhận xét, ở Trung Quốc đang tồn tại hai thị trường gạo riêng biệt. Nông dân Trung Quốc bán gạo cho Chính phủ, nhưng người tiêu dùng nước này lại mua gạo nhập từ nước ngoài. Có lẽ đó cũng chính là lý do Trung Quốc trở thành nước nhập khẩu gạo lớn trên thế giới trong năm qua.

Năm 2012, Trung Quốc nhập khẩu 2,6 triệu tấn gạo.

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, năm 2012, Trung Quốc nhập khẩu 2,6 triệu tấn gạo. Xu hướng đẩy mạnh nhập khẩu gạo của nước này bắt đầu từ năm 2011, năm mà Trung Quốc nhập 575.000 tấn gạo. Động thái trên của Trung Quốc đã gây ra những băn khoăn và tranh cãi trong ngành gạo quốc tế. Một số nhà phân tích tin rằng, việc Trung Quốc đẩy mạnh mua gạo xuất phát từ nhu cầu tăng mạnh của người tiêu dùng nước này. Những người theo quan điểm này nhận định, cho dù Trung Quốc đã tăng sản lượng gạo 9 năm liên tiếp thì sản lượng hiện nay vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu trong nước. Nếu nhận định đó là thật, thì việc Trung Quốc tăng cường nhập khẩu gạo có thể là sự khởi đầu cho một cuộc chuyển biến lớn và kéo dài trên thị trường gạo toàn cầu.

Một số chuyên gia khác lại đưa ra lý do đơn giản hơn. Họ cho rằng, mức giá gạo mà Chính phủ Trung Quốc đặt ra quá cao so với giá loại gạo tương đương trên thị trường quốc tế. Vì vậy mà các thương nhân Trung Quốc mua gạo với giá rẻ hơn từ Việt Nam, Pakistan và Ấn Độ để đem về nước bán kiếm lời. Cách làm này đã sinh lợi nhiều hơn trong những tháng gần đây. Theo giới thương nhân, vào giữa tháng 12/2012, giá gạo trung bình của Việt Nam vào khoảng 410 USD/tấn, so với mức giá gạo tương tự tại Trung Quốc là 635 USD/tấn.

Cho dù lập luận nào chính xác, thì việc Trung Quốc tăng mạnh nhập khẩu gạo cũng có ảnh hưởng lớn tới giá gạo thế giới. Nếu xuất phát từ nhu cầu tiêu thụ gạo tăng, xu hướng này có thể sẽ đẩy giá gạo thế giới tăng cao. Còn nếu đây là một cách phản ứng trước chính sách giá gạo của Chính phủ Trung Quốc, giá gạo toàn cầu có thể dễ bị tổn thương nếu các chính sách này bị đảo ngược.

Hầu hết các nước tiêu thụ gạo lớn đều là những nước sản xuất gạo, khiến lượng gạo trong thương mại toàn cầu chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng sản lượng gạo của thế giới. Năm 2012, chỉ có 37,3 triệu tấn gạo được giao dịch toàn cầu, chiếm 7,7% tổng sản lượng. Trung Quốc tiêu thụ khoảng 140 triệu tấn gạo/năm, nên bất kỳ biến động nào trong hoạt động nhập gạo của Trung Quốc cũng có thể có ảnh hưởng lớn tới giá gạo thế giới.

Một số nhà phân tích của FAO đang nỗ lực tìm hiểu kỹ hơn về kho gạo của Trung Quốc. Các chuyên gia này cho rằng, lượng gạo nhập khẩu tăng và giá gạo trong nước cao cho thấy, có thể lượng gạo tồn kho của Trung Quốc không lớn như dự báo.

Nhập khẩu gạo của Trung Quốc tăng khiến FAO đặt câu hỏi xung quanh những con số ước tính của chính cơ quan này về kho gạo của Trung Quốc. FAO ước tính Trung Quốc có 93,7 triệu tấn gạo tồn kho tính đến cuối tháng 9 năm ngoái. Số lượng gạo tồn kho này đủ cho cả nước Trung Quốc dùng trong 8 tháng rưỡi, một mức cao chưa từng có.

Hiện, FAO đang làm việc với Chính phủ Trung Quốc và sẽ điều chỉnh lại số liệu sau khi tiến hành các điều tra và phân tích. Không có số liệu chính thức nào về lượng gạo trong các kho chứa ở Trung Quốc, vì phần lớn lượng gạo tồn kho này nằm trong tay nông dân và rất khó để thống kê.

Trong báo cáo mới nhất của Tổ chức Nông - Lương Liên Hợp quốc (FAO) về triển vọng thị trường gạo năm tới, dự báo giao dịch gạo toàn cầu năm 2013 sẽ tăng nhẹ so với năm 2012 lên 37,5 triệu tấn.

Xuất khẩu gạo sẽ tăng nhẹ chủ yếu do Thái Lan dự trữ nhiều gạo trong năm nay và có thể xả hàng trong năm tới, triển vọng mùa màng Ấn Độ tốt. Thái Lan sẽ lấy lại vị trí xuất khẩu gạo số 1 với 8 triệu tấn. Ấn Độ đứng thứ hai với 7,7 triệu tấn và Việt Nam đứng thứ ba với 7,6 triệu tấn.

An Huy/ Báo KTNT