Tìm giải pháp đầu ra cho chuối laba Lâm Đồng

Đầu tháng 9, thương hiệu “Chuối Laba đặc sản tỉnh Lâm Đồng” đã được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học Công nghệ) chính thức công nhận. Việc công nhận thương hiệu đã góp phần khẳng định và bảo vệ thương hiệu cho người trồng chuối Laba trong toàn tỉnh. Tuy nhiên, hiện nay, giá chuối Laba được thu mua tại huyện Bảo Lâm xuống thấp khiến nhiều hộ nông dân đang phải chăm sóc vườn chuối cầm chừng hoặc chặt bỏ để thu hẹp dần diện tích. Mặc dù diện tích chuối Laba trên địa bàn huyện Bảo Lâm không lớn như các huyện Đức Trọng, Lâm Hà, Đơn Dương và chủ yếu do người dân trồng tự phát, nhưng vấn đề được đặt ra là làm thế nào để tạo sự liên kết vùng và tìm đầu ra ổn định cho chuối Laba đã được gắn thương hiệu?

Cách đây 4 năm, ông Nguyễn Hồng Tiến (thôn Thanh Bình, xã Lộc Đức, huyện Bảo Lâm) đã lên Đức Trọng mua khoảng 400 cây chuối Laba giống về trồng xen trong vườn cà phê. Ban đầu, với giá chuối từ 3.000đ-4.000đ/kg, mỗi năm gia đình ông thu khoảng 50-60 triệu đồng từ diện tích trồng chuối này. Ông Tiến cho biết: Mức thu này đủ cho gia đình tôi trang trải mọi chi phí sinh hoạt, phần thu từ cà phê hàng năm là số dư ra. Nếu giá cả ổn định thì cây chuối Laba cho thu nhập khá cao. Tuy nhiên, từ đầu năm 2012 đến nay, giá chuối xuống thấp chỉ ở mức 2.000đ/kg. Đã vậy, thương lái chỉ chọn buồng đẹp, trái to và không bị nám mới mua. Với giá như hiện nay thì trồng chuối không có lời nên gia đình tôi chỉ chăm sóc cầm chừng.

Tại xã Lộc Đức, nhiều hộ dân ở các thôn Đông La I, Đông La II, Thanh Bình, Tiền Yên trồng khá nhiều chuối Laba. Thấy người đi trước trồng hiệu quả thì người sau bắt chước theo. Ban đầu thì mua giống ở Đức Trọng với giá 17-20 ngàn đồng/cây, sau này thì một số nông dân trồng trước bán giống lại cho người trồng sau. Cá biệt, có một số hộ đã phá bỏ diện tích cà phê già cỗi, kém hiệu quả để trồng chuối. Nhiều hộ dân cho biết: Trước đây khi giá cao, thương lái tìm đến tận vườn để mua bất kể chuối xấu, đẹp. Còn bây giờ, giá chuối vừa thấp, vừa bị thương lái ép bằng cách chỉ chọn buồng to, đẹp (từ 40-50 kg/buồng) nên thà để băm cho heo, gà ăn còn có lợi hơn. Một số hộ dân đã bắt đầu phá bỏ cây chuối. Theo thống kê sơ bộ, toàn xã Lộc Đức hiện có khoảng 4 ha chuối Laba. Đây là diện tích chuối được người dân trồng xen trong vườn cà phê là chính. Trên thực tế, diện tích này có thể cao hơn.

Ông Nguyễn Bá Thể, Chủ tịch Hội Nông dân xã Lộc Đức, cho biết: Cây chuối Laba được người dân đem về xã trồng với tính chất thử nghiệm và tỏ ra hợp với điều kiện thổ nhưỡng nơi đây. Cây chuối lại dễ trồng, dễ chăm sóc và kinh phí đầu tư thấp. Nếu giá chuối ổn định ở mức 3.000đ đến 3.500đ/kg thì người nông dân sẽ có hiệu quả cao. Cũng theo ông Thể, tại xã Lộc Đức, chuối chủ yếu được mua đứt bán đoạn, không theo bất kì hợp đồng thu mua nào nên giá cả bất ổn đã gây khó cho người dân. Nếu tìm được đầu ra ổn định, xã sẽ có kế hoạch tổ chức sản xuất quy mô cho người nông dân. Nếu làm điều này thì cây chuối sẽ là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Còn theo anh Hiếu, một người chuyên thu mua chuối Laba tại huyện Bảo Lâm, thị trường tiêu thụ hiện rất ổn định. Hàng ngày, thu mua được bao nhiêu chuối mang ra Bảo Lộc đều có người mua lại hết. Vì vậy, không phải vì “dội chợ” mà giá xuống thấp, mà chủ yếu là do thương lái ép giá.

Ngoài xã Lộc Đức, năm 2011, xã Lộc Bảo cũng hỗ trợ 7 hộ dân trồng khoảng 2 ha chuối La ba theo chương trình giảm nghèo nhanh và bền vững. Tuy nhiên, hiện người dân nơi đây cũng gặp khó trong việc tiêu thụ sản phẩm. Có thể dễ dàng lý giải điều này vì với quy mô nhỏ lẻ, sản lượng ít như hiện tại thì sẽ chẳng có doanh nghiệp nào cất công đến để thu mua, còn bán trôi nổi thì bị thương lái ép giá là điều đương nhiên. Ông Đậu Vi Xuân, Phó Phòng Nông nghiệp huyện Bảo Lâm, cho biết: Cây chuối Laba chưa được huyện quy hoạch trồng chuyên canh, do đó người dân hiện trồng xen và trồng thử nghiệm là chủ yếu. Có thể khẳng định chuối Laba trồng tại Bảo Lâm cho năng suất và chất lượng rất tốt, nhưng thị trường tiêu thụ lại chưa ổn định nên huyện không khuyến cáo người dân trồng đại trà. Về việc liên kết để tìm đầu ra cho sản phẩm, ngành nông nghiệp huyện lại không có đủ chức năng nên hiện chỉ kêu gọi là chủ yếu. Ngược lại, muốn kêu gọi doanh nghiệp đến thu mua thì cũng cần hình thành vùng chuyên canh, sản xuất mang tính hàng hoá mới có thể đáp ứng được.

Ngoài thương hiệu Chuối Laba, tại Lâm Đồng đã có nhiều nông sản khác được công nhận thương hiệu như Dứa Cayene Đơn Dương, Trà B’Lao, Lúa gạo Cát Tiên… Tuy nhiên, làm thế nào để tận dụng “thương hiệu” này trong việc quảng bá, phát triển sản phẩm đang là bài toán đặt ra cho các ngành có chức năng.

HỮU SANG  - TUẤN LINH/ Báo Lâm Đồng