Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn ban hành dự thảo Quy chế tạm trữ lúa gạo hỗ trợ trực tiếp cho hộ nông dân trồng lúa với mong muốn giúp nông dân nhận được giá gạo tối ưu, nhưng cách làm thì dường như vẫn chệch hướng.
Dự thảo đặt lại vấn đề đảm bảo hạn mức lợi nhuận tối thiểu cho nông dân khi bán lúa là 30%, trong khi mỗi hộ nông dân ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) gồm ba, bốn nhân khẩu hiện chỉ có vẻn vẹn bốn đến năm công đất. Chính ông Trương Thanh Phong, chủ tịch hiệp hội Lương thực Việt Nam, nhận định “dù Nhà nước đảm bảo mức lợi nhuận cho nông dân là 100% thì họ cũng không khá lên được”. Điều này chứng tỏ chính sách hỗ trợ cho người nông dân theo kiểu “con cá 30%” dường như vẫn chưa “thấm” vào đâu so với khó khăn hiện tại của họ. Thời gian qua, lúa gạo đến tay doanh nghiệp dường như chủ yếu thông qua các hàng xáo, thương lái nên thực tế nông dân không được hưởng lợi trực tiếp từ chính sách mua tạm trữ thông qua doanh nghiệp của Nhà nước. Dự thảo mở ra trường hợp nông dân tự tạm trữ lúa nhưng lại quy định nông dân phải có kho chứa ít nhất 10 tấn, chẳng khác nào yêu cầu người “không có ăn” mà phải… xây nhà lớn. Thế nên, sẽ giống như trước nay, chỉ có người giàu, người nhiều ruộng mới có thể hưởng “ưu đãi” từ dự thảo này.
Vậy thì đường nào cho gần 1,5 triệu dân trồng lúa ở ĐBSCL nói riêng và toàn thể người trồng lúa ở Việt Nam nói chung có thể làm giàu từ loại cây truyền thống?
Khi đồng thuận rằng lợi ích của người nông dân phải được đặt làm trung tâm thì cần phải có các chính sách hỗ trợ trực tiếp cho họ. Cụ thể, việc hỗ trợ từ khâu đầu vào như vật tư nông nghiệp, lúa giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh chi phí đầu vào ngành nông nghiệp đắt đỏ mà giá gạo bán ra lại quá thấp. Việc hỗ trợ trực tiếp từ đầu vào sẽ khiến giá thành sản xuất giảm, lợi nhuận tăng. Bên cạnh đó, nông dân phải được hướng dẫn áp dụng các mô hình lúa gạo tiên tiến đạt chuẩn, sử dụng giống mới, kỹ thuật trồng trọt chăm bón hiệu quả. Đồng thời, nâng cấp, phát triển hệ thống thuỷ lợi, phòng ngừa thiên tai thảm hoạ trong quá trình sản xuất, từ đó tăng sản lượng, chất lượng hạt gạo, hướng đến thị trường “nông sản chất lượng cao”. Và khâu cuối cùng, đóng vai trò tối quan trọng, là đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. Hiện nay, mỗi năm nông dân trồng lúa phải trả nhiều loại phí khác nhau như phí cầu đường, thuỷ lợi, phí xoá đói giảm nghèo, an ninh quốc phòng… Chính phủ nên tái sử dụng một phần khoản tiền này vào việc khuyến khích, hỗ trợ đầu tư nhà máy, kho xưởng để có thể trữ lúa chờ giá tăng thay vì yêu cầu người dân tự xây dựng.
Mặt khác, cần có biện pháp hỗ trợ để xây dựng các hiệp hội lương thực trong hoạt động kinh doanh, sản xuất, xuất khẩu nhằm tạo ra nguồn cầu bền vững cho lúa gạo nhà nông. Về lâu dài, Việt Nam phải có chiến lược xây dựng thương hiệu gạo nhằm thay đổi giá trị nền nông nghiệp. Cần ý thức rằng đã hết rồi cái thời của một nền nông nghiệp giá rẻ. Theo GS Võ Tòng Xuân, Việt Nam là nước xuất khẩu gạo mạnh trên thế giới, sau Thái Lan, nhưng chất lượng hạt gạo vẫn là bài toán phải giải để nâng cao giá trị và vị thế hạt gạo Việt Nam trên thị trường thế giới. Thế nên việc Việt Nam dừng lại ở xuất khẩu “số lượng” chẳng khác nào bán “ngọc chưa mài”. Khi gạo Việt Nam có thương hiệu trong và ngoài nước thì với thị trường ngày càng rộng về yêu cầu lương thực hiện nay trên thế giới, không lo giá gạo không giúp người dân thoát khỏi cảnh nghèo.
Bình diện quốc tế, Việt Nam cần nhanh chóng thúc đẩy tiến trình thành lập và đi vào hoạt động của liên minh lúa gạo ASEAN với mục tiêu tăng giá trị hạt gạo thông qua “quân cờ” thương hiệu gạo ASEAN. Cuối tháng 8 vừa qua, bộ trưởng thương mại của năm nước Việt Nam, Campuchia, Lào, Myanmar và Thái Lan tuyên bố sẽ ký thoả thuận thành lập hiệp hội Gạo ASEAN trong sáu tháng cuối năm 2012. Đây sẽ là sân chơi khu vực có ý nghĩa quan trọng như một OPEC lúa gạo cho thế giới, và có thể là “bệ phóng” cho lúa gạo Việt Nam thoát khỏi một nền nông nghiệp “giá rẻ”. Thông qua tổ chức này, Việt Nam nên mạnh dạn chuyển giao công nghệ, kỹ thuật canh tác với các nước thành viên nhằm đồng bộ hoá chất lượng, thương hiệu chung hạt gạo khu vực hướng tới việc xuất khẩu gạo chất lượng cao ASEAN. Với vai trò là thành viên quan trọng của một tổ chức có ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc tế, Việt Nam vừa có khả năng thể hiện vai trò, giá trị hạt gạo của dân mình với các quốc gia khác trong bối cảnh dự báo khủng hoảng lương thực 2013. Đồng thời giá trị hạt gạo sẽ tăng lên theo cơ chế thị trường. Khi đó, mới có thêm nhiều lạc quan về viễn cảnh người trồng lúa nước ta làm giàu từ đồng ruộng của chính mình.
Đỗ Thiện/ SGTT
Vậy thì đường nào cho gần 1,5 triệu dân trồng lúa ở ĐBSCL nói riêng và toàn thể người trồng lúa ở Việt Nam nói chung có thể làm giàu từ loại cây truyền thống?
Khi đồng thuận rằng lợi ích của người nông dân phải được đặt làm trung tâm thì cần phải có các chính sách hỗ trợ trực tiếp cho họ. Cụ thể, việc hỗ trợ từ khâu đầu vào như vật tư nông nghiệp, lúa giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh chi phí đầu vào ngành nông nghiệp đắt đỏ mà giá gạo bán ra lại quá thấp. Việc hỗ trợ trực tiếp từ đầu vào sẽ khiến giá thành sản xuất giảm, lợi nhuận tăng. Bên cạnh đó, nông dân phải được hướng dẫn áp dụng các mô hình lúa gạo tiên tiến đạt chuẩn, sử dụng giống mới, kỹ thuật trồng trọt chăm bón hiệu quả. Đồng thời, nâng cấp, phát triển hệ thống thuỷ lợi, phòng ngừa thiên tai thảm hoạ trong quá trình sản xuất, từ đó tăng sản lượng, chất lượng hạt gạo, hướng đến thị trường “nông sản chất lượng cao”. Và khâu cuối cùng, đóng vai trò tối quan trọng, là đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. Hiện nay, mỗi năm nông dân trồng lúa phải trả nhiều loại phí khác nhau như phí cầu đường, thuỷ lợi, phí xoá đói giảm nghèo, an ninh quốc phòng… Chính phủ nên tái sử dụng một phần khoản tiền này vào việc khuyến khích, hỗ trợ đầu tư nhà máy, kho xưởng để có thể trữ lúa chờ giá tăng thay vì yêu cầu người dân tự xây dựng.
Mặt khác, cần có biện pháp hỗ trợ để xây dựng các hiệp hội lương thực trong hoạt động kinh doanh, sản xuất, xuất khẩu nhằm tạo ra nguồn cầu bền vững cho lúa gạo nhà nông. Về lâu dài, Việt Nam phải có chiến lược xây dựng thương hiệu gạo nhằm thay đổi giá trị nền nông nghiệp. Cần ý thức rằng đã hết rồi cái thời của một nền nông nghiệp giá rẻ. Theo GS Võ Tòng Xuân, Việt Nam là nước xuất khẩu gạo mạnh trên thế giới, sau Thái Lan, nhưng chất lượng hạt gạo vẫn là bài toán phải giải để nâng cao giá trị và vị thế hạt gạo Việt Nam trên thị trường thế giới. Thế nên việc Việt Nam dừng lại ở xuất khẩu “số lượng” chẳng khác nào bán “ngọc chưa mài”. Khi gạo Việt Nam có thương hiệu trong và ngoài nước thì với thị trường ngày càng rộng về yêu cầu lương thực hiện nay trên thế giới, không lo giá gạo không giúp người dân thoát khỏi cảnh nghèo.
Bình diện quốc tế, Việt Nam cần nhanh chóng thúc đẩy tiến trình thành lập và đi vào hoạt động của liên minh lúa gạo ASEAN với mục tiêu tăng giá trị hạt gạo thông qua “quân cờ” thương hiệu gạo ASEAN. Cuối tháng 8 vừa qua, bộ trưởng thương mại của năm nước Việt Nam, Campuchia, Lào, Myanmar và Thái Lan tuyên bố sẽ ký thoả thuận thành lập hiệp hội Gạo ASEAN trong sáu tháng cuối năm 2012. Đây sẽ là sân chơi khu vực có ý nghĩa quan trọng như một OPEC lúa gạo cho thế giới, và có thể là “bệ phóng” cho lúa gạo Việt Nam thoát khỏi một nền nông nghiệp “giá rẻ”. Thông qua tổ chức này, Việt Nam nên mạnh dạn chuyển giao công nghệ, kỹ thuật canh tác với các nước thành viên nhằm đồng bộ hoá chất lượng, thương hiệu chung hạt gạo khu vực hướng tới việc xuất khẩu gạo chất lượng cao ASEAN. Với vai trò là thành viên quan trọng của một tổ chức có ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc tế, Việt Nam vừa có khả năng thể hiện vai trò, giá trị hạt gạo của dân mình với các quốc gia khác trong bối cảnh dự báo khủng hoảng lương thực 2013. Đồng thời giá trị hạt gạo sẽ tăng lên theo cơ chế thị trường. Khi đó, mới có thêm nhiều lạc quan về viễn cảnh người trồng lúa nước ta làm giàu từ đồng ruộng của chính mình.
Đỗ Thiện/ SGTT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét