Tây Nguyên phải chịu “2 mất” trong vụ thu hoạch cà phê mới

Đến thời điểm này, niên vụ cà phê 2012 - 2013 đã bắt đầu, chỉ còn khoảng 2 tuần nữa là các tỉnh Tây Nguyên bước vào vụ thu hoạch cà phê rộ. Tuy nhiên, niên vụ cà phê năm nay, bà con nông dân ở đây bước vào vụ thu hoạch với tâm trạng không vui, bởi phải đối diện với “2 cái mất” lớn là: “mất mùa” và “mất giá” .

Mất mùa…

Khác với mọi năm, năm nay, ở Tây Nguyên ngay từ cuối niên vụ 2011-2012 đã xuất hiện mưa phùn rải rác đã khiến cho hoa cà phê nở sớm trong khi đang ở vụ thu hoạch. Những đợt hoa ra sớm hầu hết đều rụng, không đậu quả, đồng thời làm cho cây cà phê suy yếu nên những đợt ra hoa sau số lượng không nhiều. Điều này đã manh nha dự báo niên vụ cà phê 2012-2013 sẽ "kém vui”. Thời gian qua, thời tiết ở các tỉnh Tây Nguyên diễn biến thất thường (đêm có mưa rải rác, ngày nắng gián đoạn, có nơi mưa vừa đến mưa to) đã tạo điều kiện cho sâu bệnh xuất hiện gây hại cây cà phê. Tại Đăk Lăk, rệp sáp hại chùm hoa, quả non có tỷ lệ hại từ 8- 25%, với 17 ha nhiễm bệnh tại huyện Ea Kar và Krông Bông; rệp sáp xanh, mọt đục cành, rỉ sắt, khô cành… gây hại rải rác trên phạm vi toàn tỉnh. Tại tỉnh Lâm Đồng đến thời điểm này tình hình sâu bệnh cũng diễn biến phức tạp hơn.

Đặc biệt, diện tích cà phê ở Tây Nguyên đều có tuổi đời từ 20 đến 30 năm khai thác, sản lượng và năng suất của diện tích cà phê này đang có dấu hiệu giảm dần theo từng niên vụ… Theo Viện KHKT nông lâm Tây Nguyên, hiện diện tích cà phê già cỗi ở Tây Nguyên chiếm tỷ lệ cao (trên 100 ngàn ha), khoảng 30% tổng diện tích trồng cà phê hiện nay của cả nước. Tiếp theo, do phần lớn diện tích cà phê ở Tây Nguyên đã và đang bước vào thời kỳ "lão hóa” cho năng suất, sản lượng thấp, trong khi đó giá hồ tiêu lại ngày một tăng cao và trở thành cây trồng "vip” được bà con nông dân lựa chọn để trồng thay thế cây cà phê. Điều này đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng cà phê của khu vực trong niên vụ 2012-2013 và các niên vụ tiếp theo. Ngoài ra, thời gian qua việc ồ ạt chặt phá cà phê ở Tây Nguyên cũng là một nguyên nhân khiến sản lượng cà phê niên vụ này giảm.

Chính vì lý do trên nên ngay từ khi cà phê ra quả, Hiệp hội Cà phê-Ca cao Việt Nam (VICOFA) đã dự báo thì sản lượng cà phê vụ 2012-2013 tại các tỉnh Tây Nguyên có thể sẽ giảm 15 tới 20 % so với niên vụ trước.

Mất giá…

Niên vụ cà phê 2012-2013 của nước ta đã bước vào giai đoạn thu hoạch từ tháng 9 và đến thời điểm hiện tại đã thu hoạch được khoảng 10 – 15% diện tích, dự kiến sẽ bước vào thu hoạch rỗ khoảng 2 tuần nữa. Tuy nhiên, khi nông dân bước vào niên vụ thu hoạch mới cũng là lúc giá cà phê trong nước giảm mạnh, cụ thể, giá cà phê nhân xô tại các tỉnh Tây Nguyên giao dịch ở mức 42,3-42,5 triệu đồng/tấn, giảm gần 1 triệu đồng/tấn so với giữa tuần. So với cuối tuần trước, giá cà phê tuần qua cũng đã giảm 600.000 đồng/tấn.

Nguyên nhân chính của việc giá cà phê giảm là do tăng nguồn cung bởi nông dân và người thu mua muốn giải phóng hàng tồn cho vụ mùa mới, do vậy, việc giá cà phê sụt giảm đầu vụ là điều thường xảy ra do kỳ vọng nguồn cung tăng. Ngoài ra, hoạt động đầu cơ cũng khá mạnh trong giai đoạn này nên áp lực giảm giá lại càng cao.

Đăk Lăk là tỉnh có diện tích cà phê lớn nhất cả nước là 190.765 ha, trong đó diện tích kinh doanh 177.890 ha, năng suất ổn định khoảng 22 - 23 tạ/ha, sản lượng đạt 399.098 tấn cà phê nhân. Tại huyện Cư M’Gar là vùng trọng điểm cà phê của tỉnh Đăk Lăk (khoảng trên 30.000 ha cà phê kinh doanh cho thu hoạch niên vụ này), theo đánh giá, niên vụ cà phê 2012 - 2013 này, huyện Cư M’Gar có khả năng đạt năng suất bình quân 2,7 tấn cà phê nhân/ha, giảm khoảng 15% so với niên vụ 2011-2012.

Hiện nay, tổng diện tích cà phê toàn vùng Tây Nguyên có khoảng 500.000ha, số diện tích cà phê này chủ yếu tập trung tại 2 tỉnh Đăk Lăk và Lâm Đồng. Toàn bộ diện tích cà phê này đều ổn định trong vùng sinh thái thuận lợi, với việc đầu tư thâm canh đồng bộ để đạt sản lượng gần 1 triệu tấn cà phê nhân chất lượng cao đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu, chiếm 90% sản lượng cà phê của cả nước.

Bá Thăng/ Báo Công Thương